بیست و پنج رساله فارسی صفحه 489

پارچه ای به رنگ دیگر بر روی جامه به دوزند که نمایان باشد.

و بعضی گفته اند که مخالف کفش متعارف مسلمانان باشد به پوشند، یا آن که یک تای کفش به رنگی باشد و تای دیگر به رنگ دیگر، مثل آن که یکی زرد باشد و دیگری سرخ، و انگشتر آهن یا سرب یا مس در گردن به بندند، و در حمام زنگی بر پا به بندند، که از مسلمانان ممتاز باشند و همچنین زنان ایشان باید که در لباس از زنان مسلمانان ممتاز باشند به آنها که مذکور شد یا غیر آنها.

ششم: آن که بر اسب عربی سوار نشوند،

یا مطلقا بر اسب سوار نشوند، بلکه بر استر و دراز گوش سوار شوند، و بر زین سوار نشوند، بلکه بر پالان سوار شوند، و پاها را از یک طرف بیاویزند، و شمشیر و خنجر و سلاح با خود بر ندارند، بلکه در خانه های خود نیز نگاه ندارند.

و بر اکثر این امور مستندی ندیده ام، اما اگر حاکم مسلمانان مصلحت داند و اینها را بر ایشان شرط کند انسب خواهد بود.

و بعضی گفته اند: باید قدر جزیه معلوم ایشان نباشد، تا پیوسته در عرض سال در تشویش و اضطراب بوده باشند، و در وقت ادای جزیه باید بر روی زمین نزد گیرنده جزیه به ایستد و بگویند بشمار، و او زر بشمارد تا وقتی که مسلمان بگوید بس است.

و بعضی گفته اند: باید سر را به زیراندازد در وقت دادن، و چون ادا کند گیرنده جزیه بر ریشش چسبد و طپانچه بر رویش بزند، و بر اینها مستندی ندیده ام.

و گفته اند: مستحب است که اگر مسلمان با ایشان در راهی روند ایشان را در میان جاده راه ندهند، در کنار راه بروند، و در حمام چون مسلمان در حوض باشد ایشان داخل حوض نشوند، و در مجالس ایشان را بالا نه نشانند، و ابتدا به سلام نکنند بر ایشان،