بیست و پنج رساله فارسی صفحه 547

و مثلا در مأکولات اگر وسط و عرف را رعایت باید کرد، اینها چیزی نیست که حقیقت آنها کما ینبغی توان دانست، چرا که احوال مردم اختلاف بسیار دارد، و این نیز اشتباه تمام دارد، مثلا در وقت میوه می توان قناعت کرد و به نان و خربوزه تنها اکتفا کرد، و می توان انگور و پنیر و هندوانه و سایر میوه های دیگر گرفت.

و همچنین هر شب می توان گوشت گرفت و طبخ کرد، و در هفته به دو مرتبه هر گاه ریاضت بکشند اکتفا می توانند کرد، و گاه باشد که در این صورت آخرین از این شکایت کنند و بر ایشان بسیار دشوار باشد، امید که متوجه شده ضابطه درستی بیان فرمایند که رفع شبهه و دغدغه شود.

جواب

در این امور ضابطه قرار دادن مشکل است، و عمل به عرف و عادت و امثال آن در آن بلد خوب است، و اللّه یعلم.

مسأله 128-:به اعتقاد شما مال و جهات و مصالح الاملاک و تخم از غله بیرون می روند، و بعد از آن زکات می دهند یا نه؟

جواب

سوای خراج که می گیرند دیگر دلیل ندارد که بیرون روند.

مسأله 129-:هر گاه جنسی را یک نوبت خمس بدهند، مرتبه دیگر خمس باید داد یا نه؟ و بعد از آن لازم است که در سال آینده از آن خرج کنند و مداخل سال آینده ذخیره شود چون نفع سادات می شود، یا از مداخل آینده روز به روز خرج کند یا از هر دو تا؟

جواب

خمس یک نوبت که داد کافی است، و خرج را از هر دو تا بکند بهتر است.

مسأله 130-:هر گاه نوکری مثلا کسب این کس شده باشد، یا بعضی که اکثر اوقات نماز می کنند و روزه می دارند، اینها اگر

اشاره