جامع عباسی ( طبع قدیم ) صفحه 102

باب چهارم از کتاب جامع عبّاسی در بیان احکام روزه واجبی و سنّتی‌

مطلب اوّل در بیان محرّمات و مبطلات روزه‌

مطلب اوّل در بیان محرّمات و مبطلات روزه

بدان که هشت چیز است که بفعل آوردن آن در روزه واجبی حرام است و اگر بفعل آورند روزه باطل می‌شود:

اوّل چیزی خوردن و آشامیدن هر چند خوردن و آشامیدن آن خلاف عادت باشد و بعضی از مجتهدین را مذهب آنست که خوردن چیزی که خلاف عادتست مثل پوست تخم مرغ و برک درخت و مانند آن روزه را باطل نمی‌کند و این مذهب ضعیف است و هر گاه بلغم از دماغ یا از سینه به دهن آید فرو بردن آن روزه را باطل می‌سازد و اگر تشنگی یا گرسنگی بر شخصی غالب شود چنانچه تحمّل نتواند کرد در آن وقت بخورد امّا زیاده «1» بر آن چه دفع مضرّت کند نخورد و بر او واجبست «2» که لقمه را بزرگ کند و هم چنین جرعه آب را که مدّت خوردن و آشامیدن دراز نشود.

دویّم از آن چه روزه را باطل می‌سازد انزال منی است عمدا بهر طریق که باشد امّا اگر روزه دار در روز محتلم شود روزه او باطل نمی‌شود و لازم نیست که همان وقت غسل کند مگر آن که وقت نماز تنک شود و اگر داند که چون در روز خواب کند محتلم خواهد شد خواب کردن او از روی عمد و اختیار حرام است.

سیّم از آن چه روزه را باطل می‌سازد داخل کردن حشفه است عمدا در قبل یا دبر مرده یا زنده پس روزه فاعل و مفعول هر دو باطل می‌شود و اگر شخصی زن خود را در روز به زور جماع کند کفّاره خود و آن زن در کردن مرد است و اگر زن مرد را به زور به جماع وادارد کفّاره زن و مرد بر زنست.

چهارم از آن چه روزه را باطل می‌سازد عمدا بر جنابت ماندن است تا وقت صبح پس قضا و کفّاره لازم می‌شود.

و هم چنین اگر زن تأخیر غسل حیض یا استحاضه یا نفاس کند تا وقت صبح داخل شود.

و اگر جنب بخوابد بقصد آن که آخر شب غسل کند و تا صبح بیدار نشود نه قضا برو لازمست نه کفاره.

و اگر قصد آن داشت که غسل نکند هم قضا و هم کفّاره لازمست و اگر غسل کردن و نکردن به خاطرش نرسیده باشد قضا لازمست نه کفّاره «3».

و هم چنین اگر از خواب اوّل بیدار شود و نوبت دوّم بخواب رود به گمان آن که بجهت غسل کردن در آخر شب بیدار خواهد شد و تا صبح بیدار نشود قضا لازمست نه کفّاره «4».

و اگر در این صورت گمان بیدار شدن نداشته باشد کفّاره نیز لازم می‌شود.

و اگر نوبت سیّم بخواب رود و تا صبح بیدار نشود قضا و کفاره بر او لازمست هر چند بقصد غسل کردن بخواب رود و گمان داشته باشد که در شب بجهت غسل کردن بیدار خواهد شد

__________________________________________________
(1) لزوم آن معلوم نیست صدر دام ظلّه
(2) معلوم نیست صدر دام ظله العالی
(3) احوط کفاره است نیز صدر دام ظلّه
(4) کفّاره نیز احوط است صدر دام ظلّه