جامع عباسی ( طبع قدیم ) صفحه 25

یکی از برای مسح رو و یکی از برای مسح دستها و بعضی برآنند که در تیمّمی که بدل وضو باشد دو نوبت دست بر خاک باید زدن بطریق تیمّمی که بدل غسل است و این مذهب اصحّ «1» است و امّا آن هفت امر که در تیمّم سنّت است:

اوّل آن که خاک تیمّم خالص باشد یعنی ممزوج بغیر خاک نباشد هر چند اطلاق اسم خاک بر آن توان کرد.

دوّم آن که خاک تیمّم از زمین مرتفع باشد.

سیّم آن که در وقت زدن کف دست بر خاک انگشتان را از یکدیکر دور سازد.

چهارم آن که بعد از دستها بر زمین زدن هر دو دست را بتکاند.

پنجم آن که اگر کف دست کسی را قطع کرده باشند جای قطع را به خاک مسح کند.

ششم آن که تیمّم را به آخر وقت اندازد هر چند که در آخر وقت آب یافت نخواهد شد.

هفتم آن که جهة هر نماز تیمّم علی حدّه کند هر چند تیمّم سابق نقض نشده باشد.

امّا آن دو امر که در تیمّم مکروهست:

اوّل بریگ تیمّم کردن.

دوّم بر زمین شوره تیمّم کردن‌

مطلب دوّم در بیان مسائل طهارتی که احتیاج به نیّت ندارد

اشاره

مطلب دوّم در بیان مسائل طهارتی که احتیاج به نیّت ندارد

این طهارت را ازاله نجاسات گویند و ازاله نجاسات به دوازده چیز می‌شود که در شرع آنها را

مطهّرات‌

اشاره

مطهّرات

گویند اوّل آب دوّم زمین سیّم آفتاب چهارم آتش پنجم استحاله ششم انتقال هفتم انقلاب هشتم نقص نهم اسلام دهم زوال عین یازدهم مسح به طاهر دوازدهم تبعیّت و احکام این مطهّرات دوازده کانه به تفصیل مذکور می‌شود امّا

احکام آب‌

اشاره

احکام آب

که اوّل پاک کننده‌هاست بدان که آب یا مطلق است یا مضاف و آب مطلق آنست که در عرف و عادت آب گویند بی‌آن که قیدی به او باشد و مضاف آنست که با قید آب گویند مثل آب کل و آب غوره و آب مطلق یا جاریست یا غیر جاری و آب غیر جاری چهار قسم است آب مساوی کر و آب کم از کر و آب زیاده بر کر و آب چاه پس آب مطلق به پنج قسم منقسم شد امّا آب جاری در شرع آبیست که از زمین بجوشد غیر آب چاه و آن به ملاقات نجاست نجس نمی‌شود اگر چه کمتر از کر باشد مگر آن که رنگ یا بو یا طعم آن به نجاست تغییر یابد و آب باران ما دام که می‌بارد حکم آب جاری دارد و آب حمّام نیز حکم آب جاری دارد اگر متّصل بماده باشد که آن مادّه کر یا زیاده بر کر باشد

فصل و امّا آب کر

فصل و امّا آب کر

آبیست که مساحت آن در طول و عرض و عمق چهل و دو وجب و هفت ثمن وجب باشد به وجب مستوی الخلقه و آن بوزن یک هزار و دویست رطل بوزن عراق عربست و هر رطلی یک صد و سی درهم شرعیست و هر درهمی چهل و هشت جو متوسّط است پس رطل عراق عرب شش هزار و دویست و چهل جو متوسّط است پس کر هفت هزار هزار و یک صد و چهل هزار جو متوسّطه است و این آب