جامع عباسی ( طبع قدیم ) صفحه 39

مؤذّن و کسی که اذان می‌شنود در وقت نام بردن حضرت پیغمبر صلّی اللَّه علیه و آله.

و شیخ ابن بابویه صلوات فرستادن مطلقا واجب می‌داند بر هر کس که نام آن حضرت برد یا بشنود و این قول کمال قوّت دارد.

شانزدهم اظهار کردن مؤذّن حرف‌ها را در لفظ اللَّه و اله و اشهد و الصّلاة.

هفدهم اظهار کردن حرف حا را در لفظ الفلاح.

هجدهم آن چه مؤذّن از فصول اذان گوید شنونده نیز آن را بگوید.

نوزدهم اعاده نمودن مؤذّن اذان صبح را اگر قبل از طلوع فجر بفعل آورده باشد.

و امّا آن نه امر که در اذان مکروهست:

اوّل حرف زدن مؤذّن در اثنای اذان.

دویم سکوت طویل در اثنای اذان.

سیّم نگاه کردن مؤذّن در حال اذان به جانب راست و چپ.

چهارم هر یک از شهادتین را زیاده از دو نوبت گفتن چنانکه مخالفان می‌کنند.

پنجم اذان گفتن در وقت راه رفتن.

ششم سواره اذان گفتن.

هفتم اذان گفتن جهت عصر روز جمعه هر گاه نماز جمعه گذارند.

هشتم اذان گفتن جهت عصر روز عرفه شخصی را که حجّ می‌گذارد.

نهم اذان گفتن جهت عشا در مشعر الحرام شخصی را که حجّ می‌گذارد و بعضی از «1» مجتهدین اذان گفتن در این سه جا حرام می‌دانند.

و امّا آن دو امر که حرام است:

اوّل اذان گفتن قبل از آن که وقت نماز داخل شود مگر اذان نماز صبح که قبل از طلوع فجر جایز است.

دویّم گفتن الصّلاة خیر من النّوم در اذان صبح مگر به واسطه تقیّه که نزد مخالفان گفتن آن سنّت است‌

فصل: اقامت بعد از اذان‌

فصل: اقامت بعد از اذان

سنّت مؤکّد است و با آن که اذان ثواب عظیم دارد ثواب اقامت بیش از ثواب اذان است و سنّت است که آواز در اقامت بلند نکند و تأنّی در آن سنّت نیست بلکه ترک تأنّی سنّت است و سیّد مرتضی علیه الرّحمة اقامت را در نمازهای پنجگانه واجب «2» می‌داند و بی‌وضو اقامت گفتن را حرام می‌داند و ایستادن را در آن واجب می‌داند و بعضی از مجتهدین حرف زدن را بعد از قامت الصّلاة حرام می‌دانند «3» مگر حرفی که به نماز تعلّق داشته باشد مثل التماس کردن حاضران از شخصی عادل که پیشنمازی ایشان کند یا امر کردن مأمومین را بانکه صفهای خود را راست بدارند و مانند این.

و بدان که هر گاه شخصی اذان و اقامت به جا نیاورده داخل نماز شود سنّت است که نماز را قطع کند و هر دو را به جا آورده نماز را از سر گ‌یرد و این مشروط به پنج شرط است:

اوّل آن که به سهو ترک اذان و اقامت کرده باشد نه بعمد.

دویّم آن که هنوز در رکعت اوّل باشد.

سیّم آن که رکوع نکرده باشد.

چهارم آن که وقت نماز آن قدر تنک نشده باشد که اگر تلافی اذان و اقامت نماید بعضی از نماز در خارج وقت واقع شود.

پنجم آن که لازم نیاید که بعضی از نماز در مکان غیر

__________________________________________________
(1) فرمایش بعض از مجتهدین موافق با احتیاط است ترک نشود صدر دام ظلّه
(2) و متابعت سیّد اولی بلکه احوط خواهد بود صدر دام ظلّه
(3) و متابعت این مجتهدین احوط است صدر دام ظلّه