جامع عباسی ( طبع قدیم ) صفحه 42

نبوده بلکه پشت او بقبله بوده نماز را اعاده نماید اگر وقت باقی باشد و قضا کند اگر وقت باقی نباشد و اگر ظاهر شود که قبله در جانب راست او یا در جانب چپ نماز را اعاده نماید اگر وقت باقی باشد و اگر وقت گذشته باشد نمازی که گذارده است کافیست و قضای آن لازم نیست «1» و اگر معلوم شود که قبله در پس پشت او یا در یکی از دو جانب او نبوده در این صورت از چهار حال بیرون نیست یا قبله در ما بین پیش رو و جانب راست بوده یا در ما بین پیش رو و جانب چپ یا در ما بین پس پشت و جانب راست یا در ما بین پس پشت و جانب چپ پس در دو صورت اوّل اگر وقت باقی باشد نماز را اعاده «2» نماید و اگر وقت باقی نباشد قضا لازم نیست و در دو صورت آخر نماز را از سر گ‌یرد خواه وقت باقی باشد و خواه نباشد و بدان که گاهی در نماز واجب رو بقبله کردن ساقط می‌شود مثل آن که شخصی از دشمنی که در جانب قبله باشد بگریزد و وقت نماز تنک باشد پس بر آن شخص واجب است که در اثنای گریختن پشت بقبله نماز بکذارد و هم چنین اگر مالک خانه شخصی را امر کند که از خانه من بیرون رو و در خانه در طرف قبله نباشد و وقت نماز تنک باشد امّا اگر وقت نماز تنک نباشد نماز را در وقت گریختن و بیرون رفتن نگذارد بلکه صبر نماید تا وقتی که عذر برطرف شود

فصل [در شرائط نماز]

فصل [در شرائط نماز]

آن چه در نماز معتبر است دوازده نوع است یا فعل است یا ترک فعل و هر یک ازین دو یا واجبست یا سنّت و هر یک از این چهار یا به زبانست یا بدل یا به اعضا و جمیع آن چه به نماز تعلّق دارد از این دوازده نوع بیرون نیست.

اوّل آن چه به زبان به جا آوردن آن واجبست مثل تکبیر احرام و قرائت.

دوّم آن چه بدل به جا آوردن آن واجبست مثل نیّت نماز.

سیّم آن چه به اعضا به جا آوردن آن واجبست مثل رکوع و سجود.

چهارم آن چه به زبان به جا آوردن آن سنّت است مثل خواندن قنوت.

پنجم آن چه بدل به جا آوردن آن سنّت است مثل بخاطر گذرانیدن معنی آن چه در نماز خوانده می‌شود.

ششم آن چه به اعضا به جا آوردن آن سنّت است مثل دستها برداشتن در حال قنوت.

هفتم آن چه به زبان ترک آن واجبست مثل تکلّم کردن بدو حرف «3» که قرآن و دعا نباشد.

هشتم آن چه بدل ترک آن واجب است مثل قصد کردن ریا و غیره به بعضی افعال نماز.

نهم آن چه به اعضا ترک آن واجب است مثل دست بستن در نماز چنانچه مذهب سنّیانست.

دهم آن چه به زبان ترک آن سنّت است مثل قراءة «4» مأموم با وجود شنیدن قراءة امام.

یازدهم آن چه بدل ترک آن سنّت است مثل فکر در کار دنیا.

دوازدهم آن چه به اعضا ترک آن سنّت است مثل آن که دست بر کمر زند بطریق متکبّران

__________________________________________________
(1) احوط لزوم است صدر دام ظلّه
(2) لازم نیست صدر دام ظلّه
(3) و زیاده بر آن صدر دام ظلّه العالی
(4) احوط ترک است صدر دام ظلّه العالی