جامع عباسی ( طبع قدیم ) صفحه 6

آنجا آب بر می‌دارند و در جائی که مردم در آنجا جمع می‌شوند.

ششم طهارت کردن در آب خواه روان و خواه ایستاده.

هفتم طهارت کردن در زیر درختی که میوه داشته باشد یا میوه خواهد داد.

هشتم حرف زدن در وقت طهارت گرفتن مگر بیکی از چهار چیز:

اوّل ذکر خدای تعالی.

دوّم آیة الکرسی خواندن.

سیّم حکایت اذان یعنی هر چه مؤذّن بگوید این کس نیز بگوید.

چهارم اگر امر ضروری باشد که اگر حرف نزند آن امر فوت شود.

فصل بدان که طهارت یا موقوفست به نیّت قربت و بی آن صحیح نیست یا احتیاج به نیّت قربت ندارد و بی آن صحیح است نوع اوّل طهارت حقیقی است و آن وضو و غسل و تیمّم است.

نوع دوّم ازاله نجاست است که به نیّت قربة احتیاج ندارد و به مجاز طهارت می‌گویند آن را و احکام نوع اوّل در سه مقصد مبیّن می‌شود

مقصد اوّل در بیان احکام وضو

اشاره

مقصد اوّل در بیان احکام وضو

بدان که پنجاه چیز است که تعلّق به وضو ساختن دارد از آن جمله بیست و یک امر واجب است و بیست امر سنّت و نه امر مکروه امّا

آن بیست و یک امری که واجبست‌

آن بیست و یک امری که واجبست

اوّل آن که مکان وضو «1» یعنی آن چه در وقت وضو ساختن بر آن قرار گ‌یرد غصبی نباشد پس اگر در زمین غصبی وضو سازد آن وضو باطل است و هم چنین بر فرش غصبی وضو ساختن باطل است اگر چه زمین غصبی نباشد امّا در جامه غصبی وضو درست است اگر چه نماز درست نیست و در کفش غصبی وضو جایز نیست «2» اگر بر آن کفش قرار گرفته باشد و وضو از آفتابه طلا و نقره درستست «3» اگر بر دست بریزند امّا آن فعل یعنی ریختن آب از آن آفتابه در دست که رو یا دستها را بآن بشوید حرام است.

دوّم می‌باید که آب وضو طاهر باشد و مشتبه باب نجس نباشد پس اگر دو کاسه آب بوده باشد و یکی از آنها نجس باشد و ما ندانیم که نجس کدامست از هیچ یک وضو ساختن جایز نیست و تیمّم لازم است و اگر باب یک کاسه از این دو کاسه وضو سازد و باب کاسه دیگر اوّلا اعضای خود را طهارت دهد و بعد از آن به تتمه آن آب وضو سازد بعضی کمان برده‌اند که یکی از این دو وضو درست خواهد بود اگر چه تا آن شخص دست و روی و پای خود را طهارت ندهد نماز نمی‌تواند گذارد امّا این کمان باطل است و حق آنست که هیچ یک از این دو وضو درست نیست به جهت آن که آب مشتبه به نجس حکم نجس دارد و وضو بآن صحیح نیست و حدیث به این معنی از حضرت ائمّه معصومین علیهم السّلام منقول است.

سیّم می‌باید که آب وضو مضاف نباشد پس بمثل کلاب یا عرق بیدمشک و مانند آن وضو ساختن درست نیست و این مذهب کلّ علمای ما است مگر ابن بابویه که او وضو را

__________________________________________________
(1) غصبی نبودن فضائی که در آن وضو می‌گیرند اهمّ بذکر فرمودن بود صدر دام ظلّه العالی
(2) موافق با احتیاط است صدر دام ظله
(3) اگر ظرف منحصر بانها نباشد صدر دام ظله العالی