مناسک عمره مفرده با حواشی مراجع تقلید صفحه 233

ص: 246

نماز عاجز از سجده متعارف‌

651 1335- کسی که قادر بر سجده معمول نیست، و در مسجدالحرام و مسجدالنّبی نماز می‌خواند- با توجه به این که نمی‌تواند مُهر یا چیز دیگری به پیشانی بگذارد (1) چگونه باید سجده کند؟

3- محدوده تخییر بین قصر و اتمام‌

اشاره

652 1336- تخییر بین قصر و اتمام، در مکه و مدینه، اختصاص(2)به مسجدالحرام و مسجد النبی ندارد.

آیة اللَّه خویی: ظاهراً اختصاص ندارد بلکه این حکم در شهر قدیمی مکه و مدینه جاری است.( منهاج الصالحین، مسأله 925). قید قدیمی در منهاج نیست بلکه در استفتائات و در بعض مناسک مذکور است.» به مسجدالحرام و مسجدالنبی دارد؛

1- آیةاللَّه بهجت: کسی که قادر بر مرتبه‌ای از سجود است، مانند دیگران است از حیث شرائط تقیه و مندوحه زمانی و مکانی در گذاشتن پیشانی بر مایصح السجود علیه؛ و امّا کسی که وظیفه او اشاره است؛ لازم نیست مهر بر پیشانی بگذارد.

آیت‌اللَّه تبریزی: چنانچه با رعایت تقیّه، سنگ یا کاغذی را در حال اشاره برای سجده بلند کرده و بر آن سجده کند و اگر این نیز ممکن نباشد با چشم اشاره کند. واللَّه العالم.

آیت‌اللَّه خامنه‌ای: اگر چیزی که روی آن سجده کند وجود ندارد، باید اشاره نماید.

آیت‌اللَّه سیستانی: در غیر این مورد نیز گذاشتن مُهر بر پیشانی لزومی ندارد، بلکه کافی است برای سجده ایماء کند.

آیت‌اللَّهصافی: درصورت ضرورت به اشاره سجده کند والّا شرکت نکند؛ واللَّه العالم.

آیت‌اللَّه فاضل: با اشاره سجده کند.

آیت‌اللَّه مکارم: برای چنین اشخاصی ایماء و اشاره کافی است برای رکوع کمتر و برای سجده بیشتر خم می‌شود و اگر قادر به خم شدن نیست، چشمان خود را برای سجده بیشتر می‌بندد و با دست بیشتر اشاره می‌کند و برای رکوع کمتر.

آیت‌اللَّه نوری: در فرض سؤال، در حد امکان برای سجود خم شود، نیازی به مهر نیست.

2- آیة اللَّه بهجت: مسافر می‌تواند در مسجدالحرام و مسجد پیغمبرصلی الله علیه و آله و ... نمازش را تمام بخواند واحتیاط در این است که نماز را شکسته بخواند ولی اگر بخواهد در جایی که اوّل جز و این مسجد نبوده و بعد به این مساجد اضافه شده نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که شکسته بخواند.

آیة اللَّه تبریزی و آیةالله وحید: در همه مکه و مدینه قدیم می‌تواند قصر و تمام بخواند. استفتائات، س 129.

آیات عظام خامنه‌ای، سیستانی،صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم، نوری: می‌تواند در تمامی دو شهر مکه و مدینه نماز را تمام بخواند و اختصاص به مسجدالحرام و مسجد النبی ندارد.

آیة اللَّه خویی: ظاهراً اختصاص ندارد بلکه این حکم در شهر قدیمی مکه و مدینه جاری است. منهاج الصالحین، مسأله 925. قید قدیمی در منهاج نیست بلکه در استفتائات و در بعض مناسک مذکور است.