مناسک عمره مفرده با حواشی مراجع تقلید صفحه 242

ص: 255

فصل سوم: احکام تقلید

عمل بدون تقلید

669 1358- شخصی که مقلد هیچ یک از فقها نبوده و حج و عبادت‌های دیگر را بدون تقلید انجام داده، اگر اعمالش مطابق فتوای کسی که باید از او تقلید کند، باشدصحیح است. (1)

رجوع قهری احتیاط واجب بدون نیت رجوع‌

670 1359- اگر اعلم در مسأله‌ای احتیاط واجب کرده است، آیا لازم است مقلِّد جهت رجوع به فالاعلم بداند مرجعش احتیاط واجب کرده و نیت رجوع کند، یا همین‌که در مقام انجام وظیفه شرعی بوده و عملش طبق فتوای فالأعلم است کافی است؟ به عبارت دیگر، اگر اعلم مثلًا در احرام از مکه قدیم احتیاط واجب است، ولی فالأعلم چنین احتیاطی نداشته، و مقلِّد اعلم از مکه جدید محرم شده و بعد از اعمال حج فهمیده است که اعلم چنین احتیاطی داشته، آیا عملشصحیح است یا خیر؟ و اکنون چه وظیفه‌ای دارد؟ (2)

1- آیة اللَّه مکارم: اگر مطابق فتوای کسی که الآن از او تقلید می‌کند باشدصحیح است.

آیة اللَّه سیستانی: اگر مطابق فتوای کسی که الآن باید از او تقلید کند باشدصحیح است، در غیر اینصورت نیز گاهیصحیح است، مانند این‌که جاهل قاصر باشد و اخلال به چیزی شده باشد که با جهل قصوری ضرر ندارد.

آیة اللَّهصافی، آیة اللَّه گلپایگانی: اگر اعمالش مطابق واقع باشد و عبادات را به قصد قربت بجا آورده باشدصحیح است و راه به دست آوردن مطابق شدن آن با واقع این است که یا علم پیدا کند که مطابق با واقع بوده یا آن‌که مطابق فتوای مجتهدی که فعلًا وظیفه‌اش تقلید از او است واقع شده است. توضیح المسائل 14، احکام تقلید.

2- آیةاللَّه بهجت: می‌تواند با رجوع فعلی، آن عمل را تصحیح کند.

آیت اللَّه خامنه‌ای: اگر عمل او در هنگامصدور از وی مطابق با فتوای کسی بوده که می‌توانست شرعاً از او تقلید کند،صحیح و مجزی است.

آیت اللَّه تبریزی: پس از فهمیدن فتوای فالأعلم در تصحیح عمل، به فتوای وی استناد می‌کند. باید برای ادله به کتب استدلالی مراجعه شود.

آیت اللَّه سیستانی: اگر مطابقت با فتوای کسی که می‌تواند از او تقلید کند داشته باشد، الآن می‌تواند به او رجوع کند.

آیت اللَّهصافی: در فرض سؤال، اگر بعد از خاتمه اعمال نیت کند که آنچه انجام داده‌ام بر طبق نظر فالأعلم باشد اشکال ندارد البته مشروط به این‌که هنگام احرام از مکه جدید قصد قربت از او متمشی شده باشد.

آیت اللَّه فاضل: چنانچه عملصادر شده در هنگام وقوع مطابق فتوای فالاعلم باشد کفایت می‌کند ولو اینکه شخص در حین عمل علم به این مطابقت نداشته است، لیکن لازم است بعد از عمل برای تصحیح آن استناد به آن فتوی داشته باشد.

آیت اللَّه مکارم: بعد از اعمال حج رجوع به فالأعلم می‌کند و چون عمل گذشته او با آن هماهنگ است، اعاده لازم نیست.