توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 101

ص: 101

ج : اگر اموال خود را طبق اجازه کسی که واجب بود حقوق شرعی خود را به او تسلیم نماید، به نیت ِ پرداخت ِ حقوق ِ شرعی که بر عهده داشت ، برای تأسیس مدرسه و مانند آن به مصرف رسانده است ، حق ّ پس گرفتن و تصرّف مالکانه در آن را ندارد.

انفال

س 1039: بر اساس قانون زمین شهری : (1 زمینهای بایر جزء انفال محسوب و تحت تصرّف حکومت اسلامی است . (2 زمینهای بایر و غیر آن در شهرها اگر مالک خصوصی داشته باشد، در صورت نیاز دولت و شهرداری ها به آن می توانند آن را به قیمت متعارف در آن منطقه از مالکین استملاک نمایند. سؤال این است : (1 اگر شخصی زمین بایری را که سند آن به نام او بوده ، ولی بر اثر قانون زمین شهری از اعتبار ساقط شده است به عنوان سهم امام علیه السلام و سهم سادات بدهد، چه حکمی دارد؟ (2 اگر شخصی زمینی اعم از بایر یا دایر داشته باشد و از طرف دولت یا شهرداری بر اساس قانون مجبور به فروش آن شود، ولی او آن را به عنوان سهم امام و سادات بدهد، چه حکمی دارد؟

ج : زمینی که در اصل موات است و شرعاً ملک کسی که سند به نام اوست ، نیست ، واگذاری آن به عنوان خمس و احتساب آن به جای بدهی خمس صحیح نیست . همچنین زمین ملکی که گرفتن آن توسط دولت یا شهرداری ، با عوض یا بدون عوض ، بر اساس قانون جایز است ، مالک آن نمی تواند آن را به عنوان خمس واگذار نماید و به جای بدهی خمس حساب کند.

س 1040: اگر شخصی زمینی را در کنار کارخانه های آجرسازی برای استفاده از فروش خاک آن بخرد، آیا از انفال محسوب می شود؟ بر فرض اینکه از انفال نباشد، با توجّه به اینکه به نسبت ده درصد به شهرداری داده می شود، آیا دولت حق ّ مطالبه مالیات برای خاک آن دارد؟

ج : زمین مورد معامله ، اگر آباد و ملک خاص شرعی فروشنده باشد، گرچه با خرید آن ملک خاص خریدار می شود و جزو أنفال محسوب نیست ، لیکن پرداخت مالیات ِ درآمدِ حاصل از فروش خاک آن ، اگر مستند به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی ( در ایران ) و مورد تأیید شورای نگهبان قانون اساسی باشد، لازم است و دولت حق ّ مطالبه آن را دارد.

س 1041: آیا شهرداری حق ّ بهره برداری اختصاصی از ماسه ها و شن های کف رودخانه ها برای آبادانی و احداث شهر و غیر آن را دارد، و در صورتی که این حق ّ را داشته باشند، اگر شخصی غیر از شهرداری مدعی مالکیت آن باشد، آیا دعوای او مسموع است یا خیر؟

ج : این کار برای شهرداری ها جایز است و ادعاهای مالکیت خصوصی کف و بستر رودهای بزرگ و عمومی از سوی اشخاص پذیرفته نیست .

س 1042: آیا حق ّ اولویت عشائر در استفاده از چراگاههای خود (هر قبیله ای نسبت به چراگاه خودش ) با کوچ کردن از آن و تصمیم به بازگشت دوباره به آنجا از بین می رود؟ با توجّه به اینکه این کوچ کردن از قدیم بوده و در طول دهها سال ادامه داشته است .

ج : ثبوت حق ّ اولویت شرعی برای آنان نسبت به چراگاه چهارپایانشان ، بعد از کوچ