توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 108

ص: 108

(1) (زنجانی ): صاحب آنها شرایط واجب شدن زکات را دارا باشد، مثلًا بالغ باشد، باید زکات آنها را بدهد، و اگر این شرایط را بعداً دارا گردد، زکات واجب نیست .

(خوئی )، (تبریزی ): مسأله در موقع واجب شدن زکات گندم و جو و کشمش و خرما که در مسأله پیش گفته شد، چنانچه صاحب آنها بالغ و عاقل و آزاد و متمکّن از تصرّ ف باشد، باید زکات آنها را بدهد و اگر بالغ یا عاقل ( (تبریزی ): بالغ و عاقل ) نباشد واجب نیست .

(سیستانی ): مسأله در ثبوت زکات در گندم و جو و کشمش و خرما که در مسأله پیش گفته شد معتبر نیست که مالک بتواند در آن تصرّف کند، پس اگر مال در دست خود یا وکیلش نباشد، مثلًا کسی آنها را غصب کرده باشد؛ هرگاه بدست او رسید، زکات بر او واجب است .

[مسأله 1860]

مسأله 1860 اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در تمام سال دیوانه باشد، زکات بر او واجب نیست . ولی اگر (1) در مقداری از سال دیوانه باشد و در آخر سال عاقل گردد (2) چنانچه دیوانگی او به قدری کم باشد که مردم بگویند در تمام سال عاقل بوده بنا بر احتیاط، زکات بر او واجب است . این مسأله در رساله آیت اللّه (مکارم ) نیست (1) (اراکی )، (فاضل ): و اگر .. (2) (اراکی ): هر چند مدّت دیوانگی او کم باشد، زکات بر او واجب نیست .

(فاضل ): هر چند مدّت دیوانگی او کم باشد در وجوب زکات اشکال است و همین طور اگر بچه در اثنای سال بالغ شود. (گلپایگانی )، (صافی ): بنا بر احتیاط مستحب ّ زکات را بدهد.

(بهجت ): اگر در مقداری از سال هم دیوانه شود نیز زکات بر او واجب نیست .

(سیستانی ): رجوع کنید به ذیل مسأله 1857.

(خوئی )، (تبریزی )، (زنجانی ): مسأله اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در تمام سال یا در مقداری از آن دیوانه باشد، زکات بر او واجب نیست .

[مسأله 1861]

مسأله 1861 اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در مقداری از سال مست یا بیهوش شود (1)، زکات از او ساقط نمی شود (2). و همچنین است اگر موقع واجب شدن زکات گندم و جو و خرما و کشمش مست یا بیهوش باشد. این مسأله در رساله آیت اللّه (مکارم ) نیست (1) (زنجانی ): در تمام سال یا مقداری از آن مست یا بیهوش باشد .. (2) (بهجت ): بنا بر أحوط ..

[مسأله 1862]

مسأله 1862 مالی را که از انسان غصب کرده اند و نمی تواند (1) در آن تصرّف کند زکات ندارد (2) و نیز اگر (3) زراعتی را از او غصب کنند و موقعی که زکات آن واجب می شود، در دست غصب کننده باشد، موقعی که به صاحبش برمی گردد زکات ندارد (4) (1) (بهجت ): به هیچ وجه .. (2) (خوئی )، (فاضل )، (تبریزی ): بقیّه مسأله ذکر نشده .