توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 11

ص: 11

(خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی ): پنج یک آن به عهده خود بخشنده است و چیزی بر این شخص نیست .

[مسأله 1764]

اشاره

مسأله 1764 اگر از کافر یا کسی که به دادن خمس عقیده ندارد (1)، مالی به دست انسان آید، واجب نیست خمس آن را بدهد (2) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (تبریزی ): و یا از روی عصیان خمس نداده .. (سیستانی ): یا خمس نمی دهد .. (2) (گلپایگانی )، (صافی ): ولی زمینی را که از کافر ذمّی بخرد که او از مسلمان خریده و خمسش را نداده باشد باید خمسش را به شرحی که گفته می شود بدهد.

(فاضل ): مسأله اگر کافر یا کسی که به خمس اعتقادی ندارد چیزی را به انسان هدیه بدهد انسان مالک آن می شود و لازم نیست خمس آن را بدهد. بلی اگر آنچه را که گرفته در طول سال صرف مؤونه او نشود و از درآمد سال او زیاد بیاید باید خمس آن را بپردازد.

(مکارم ): مسأله هرگاه مالی به دست انسان از شخص کافر، یا کسی که عقیده به خمس ندارد، از طریق تجارت یا غیر آن بیاید، دادن ِ خمس آن واجب نیست ، امّا اگر عقیده به خمس دارد ولی خمس آن را نداده ، دادن خمس آن واجب است .

(زنجانی ): مسأله اگر به شیعه دوازده امامی ، مالی از پیروان دیگر فرقه های اسلامی یا از کافران برسد، واجب نیست خمس آن را بدهد.

مسأله اختصاصی

(مکارم ): مسأله 1485 اگر اجمالًا می دانیم کسی عقیده به خمس دارد و خمس نمی دهد ولی نمی دانیم خصوص مالی را که به ما داده خمس به آن تعلق گرفته یا نه ، مثل این که احتمالًا اموالی از طریق ارث به او رسیده ، یا وام گرفته و احتمال می دهیم این مال از آنها باشد، تصرّف در چنین مالی اشکال ندارد و خمس آن لازم نیست ، همچنین قبول دعوت این گونه اشخاص و یا نماز خواندن در خانه آنها جایز است ، مگر این که بدانیم غذایی را که تهیّه کرده و یا خانه او از پولهایی است که خمس آن را نداده .

[مسأله 1765]

مسأله 1765 تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها (1) از وقتی که شروع به کاسبی می کنند (2) یک سال که بگذرد، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد می آید بدهند (3) و کسی که شغلش کاسبی نیست (4) اگر اتفاقاً معامله ای کند و منفعتی ببرد (5) بعد از آن که یک سال از موقعی که فایده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد. (1) (فاضل ): که در کسب آنها تدریجاً سود حاصل می شود .. (2) (خوئی )، (تبریزی ): از وقتی که منفعت می برند .. (3) (سیستانی ): و همچنین است منبری و امثال او، هر چند درآمد او در مواقع خاصّی از سال باشد، اگر معظم مخارج سال را کفاف دهد و کسی که شغلی ندارد که از آن ، مخارج زندگی را تحصیل کند و از کمک دولت یا مردم استفاده می کند، یا اتّفاقاً سودی بدست می آورد، بعد از آن که یک سال از موقعی که فائده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد