توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 110

ص: 110

از ماههای سه گانه حج ّ (شوال ، ذیقعده و ذیحجّه ) باشد در این صورت زکات واجب است و حج ّ واجب نمی شود، مگر آن که با بقیه مال ، مستطیع برای حج ّ باشد.

(بهجت ): مسأله 1478 کسی که زکات یا خمس یا واجبات مالیه دیگری که به عین مال تعلّق می گیرد و هم کفّاره یا قرض و مانند آن که به عین مال تعلّق نمی گیرد بدهکار است ، اگر بمیرد و اموالش برای ادای همه آنها کافی نباشد، ادای زکات و خمس و واجبات مالی که به عین مال تعلّق می گیرد، مقدّم است .

(بهجت ): مسأله 1479 کسی که حج ّ و زکات بر عهده دارد، اگر بمیرد و مالش برای هر دو کافی نباشد، چنانچه مالی که متعلق زکات است باقی باشد ادای زکات مقدّم است ، وگرنه مالش بین حج ّ و زکات تقسیم می شود، و این در صورتی است که سهم حج ّ برای کمترین مراتب حج ّ کافی باشد، و اگر کافی نباشد احتمال دارد بین ادای زکات و انجام حج ّ مخیّر باشند، اگر چه احتیاط واجب در اختیار نمودن حج ّ است ، خصوصاً اگر با انجام حج ّ مقداری مال برای زکات باقی بماند.

(بهجت ): مسأله 1480 غیر از گندم ، جو، خرما و کشمش ، در چیزهایی که از زمین می روید و با پیمانه یا وزن معامله می شود و از چیزهایی نیست که مثل سبزیجات زود فاسد شود، زکات مستحب ّ است و نصاب این گونه چیزها همان «سیصد من تبریز» است .

(بهجت ): مسأله 1481 اگر چند نفر در مالی شریک باشند، کسی که سهمش به مقدار نصاب رسیده زکات بر او واجب است ، و همچنین اگر کسی در چند جا مالی داشته باشد در صورتی که مجموع آنها به حدّ نصاب برسد، زکات بر او واجب می شود.

(بهجت ): مسأله 1482 دادن ِ زکات ِ مال التّجاره ، یعنی مالی که انسان آن را سرمایه کسب قرار می دهد با شرایطی مستحب ّ است ، که از جمله این شرایط، رسیدن آن به حدّ نصاب طلا یا نقره در تمام سال است ، پس اگر مدّتی از حدّ نصاب کمتر شود، زکات استحبابی ندارد.

زکات گندم و جو و خرما و کشمش

[مسأله 1864]

مسأله 1864 زکات گندم و جو و خرما و کشمش وقتی واجب می شود که به مقدار نصاب برسند و نصاب آنها 288 من تبریز و 45 مثقال کم است (1) که «207/ 847» کیلو گرم می شود (2) (1) (گلپایگانی ): بقیّه مسأله ذکر نشده . (2) (خوئی )، (تبریزی ): تقریباً «847 کیلو گرم » می شود.

(فاضل )، (مکارم ): حدود «847 کیلو گرم » برآورد شده است ( (مکارم ): کمی کمتر از سه خروار).

(سیستانی ): نصاب آنها سیصد صاع است که به گفته عده ای تقریباً «847 کیلو گرم » می شود.

(صافی ): تقریباً بنا بر آنچه بعضی حساب کرده اند «885 کیلو گرم » می شود.

(بهجت ): نصاب آنها حدود «288 من تبریز» است ، که آن را «847 کیلو گرم » یا «94/ 8491 کیلو گرم » ( به حساب دقیق تر) برآورد کرده اند، ولی رعایت «847 کیلو گرم » موافق با احتیاط است .

(زنجانی ): مسأله زکات گندم و جو و خرما و کشمش وقتی واجب می شود که به مقدار