توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 112

ص: 112

[مسأله 1865]

مسأله 1865 اگر پیش از دادن زکات از انگور بعد از کشمش شدن ، و خرما بعد از تمر شدن و جو و گندم بعد از صدق اسم ، که زکات آنها واجب شده ، خود و عیالاتش بخورند، یا مثلًا به فقیر بدهد، باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد. این مسأله ، در رساله آیات عظام : (اراکی ) و (فاضل ) نیست (گلپایگانی )، (صافی ): مسأله اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و غوره آنها و از جو و گندم بیشتر از مقدار متعارف ، مصرف کند، باید زکات آن را بدهد ولی در مقدار متعارف لازم نیست .

(خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی ): مسأله اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و جو و گندمی که زکات آنها واجب شده ، خود و عیالاتش بخورند، [1] یا مثلًا به فقیر به غیر عنوان زکات بدهد [2] باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد. [3] (نوری ): مسأله اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و غوره آنها و جو و گندمی که زکات آنها واجب شده خود و عیالاتش به مقدار متعارف بخورند، یا مثلًا به فقیر بدهد، زکات مقداری را که مصرف کرده واجب نیست .

(مکارم ): مسأله اگر قبل از دادن زکات مقداری از انگور و خرما و جو و گندم را مصرف کند یا به دیگری بدهد باید زکات آن را بپردازد.

[مسأله 1866]

مسأله 1866 اگر بعد از آن که زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد، باید مقدار زکات را از مال او بدهند. ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد، هر یک از ورثه که سهم او به اندازه نصاب است ، باید زکات سهم خود را بدهد.

[مسأله 1867]

اشاره

مسأله 1867 کسی که از طرف حاکم شرع (1) مأمور جمع آوری زکات است ، موقع خرمن که گندم و جو را از کاه جدا می کنند و بعد از خشک شدن خرما و انگور (2) می تواند زکات را مطالبه کند (3) و اگر مالک ندهد و چیزی که زکات آن واجب شده ، از بین برود باید عوض آن را بدهد. (1) (فاضل ): از طرف مجتهد جامع الشرایط .. (2) (گلپایگانی )، (فاضل )، (صافی ): بعد از کشمش شدن انگور و تمر شدن رطب ..

(زنجانی ): بعد از خشک شدن خرما و کشمش شدن انگور ..

(سیستانی ): در وقت خشک شدن خرما و انگور .. (3 (بهجت ): بقیّه مسأله ذکر نشده .

(مکارم ): مسأله حاکم شرع می تواند مأموری برای جمع آوری زکات تعیین کند تا بعد از

[1] ( من بهجت

): خود و افراد تحت تکفّل او بخورند ..

[2] ( من بهجت

)، (زنجانی ): یا مثلًا به فقیر بدهد ..

[3] ( من زنجانی

): ولی اگر به مقدار متعارف از انگور و خرما خودش و عیالاتش بخورند زکات آن مقدار واجب نیست ، همچنین اگر از انگور و خرما و جو و گندم در موقع چیدن به مقدار متعارف به فقیر بدهد زکات ندارد.