توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 120

ص: 120

گندم به حدّ خرمن برسد و انگور و خرما خشک گردد ( (سیستانی ): انگور و خرما به وقت خشک شدن برسد) و آنگاه زکات را بدهد بلکه همین که زکات واجب شد جایز است مقدار زکات را قیمت نموده و به عنوان زکات قیمت آن را بدهد.

(زنجانی ): مسأله 1894 واجب نیست صبر نماید تا جو و گندم به هنگام خرمن برسد و انگور و خرما خشک گردد، و آنگاه زکات بدهد، بلکه همین که زکات را قیمت نمود، قیمت آن را بابت زکات بدهد.

(خوئی )، (تبریزی ): مسأله 1895 (سیستانی ): مسأله 1852 بعد از آن که زکات تعلق گرفت می تواند عین زراعت یا خرما و انگور را پیش از درو کردن یا چیدن به مستحق ّ یا حاکم شرع یا وکیل اینها مشاعاً تسلیم نماید [1] و پس از آن در مصارف شریک می باشند.

(خوئی )، (تبریزی )، (زنجانی ): مسأله 1896 (سیستانی ): مسأله 1853 در صورتی که مالک عین مال را از زراعت یا خرما و انگور به حاکم یا مستحق ّ یا وکیل آنها تسلیم نمود لازم نیست آنها را مجاناً به طور اشاعه نگاه دارد بلکه می تواند برای این که تا وقت درو یا خشک شدن برسد برای ماندن آنها در زمینش اجرت مطالبه نماید.

[مسأله 1883]

مسأله 1883 اگر درخت انگور یا خرما را بخرد، قیمت آن جزء مخارج نیست ولی اگر خرما یا انگور را پیش از چیدن (1) بخرد، پولی را که برای آن داده جزء مخارج حساب می شود. این مسأله ، در رساله آیات عظام : (خوئی )، (تبریزی )، (بهجت )، (زنجانی ) و (سیستانی ) نیست (1) (گلپایگانی )، (صافی ): و قبل از تعلق زکات در مواردی که خریدن آن صحیح است ..

(فاضل ): و قبل از تعلّق زکات ..

(مکارم ): مسأله - هر گاه درخت انگور یا خرما را بخرد قیمت آن مسلماً جزء مخارج نیست و اگر خرما یا انگور را پیش از رسیدن بخرد احتیاط واجب آن است که پول آن را نیز از محصول کم نکند، همچنین پولی را که برای خرید زمین می دهد جزء مخارج نیست .

[مسأله 1884]

مسأله 1884 اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمی شود. ولی اگر زراعت را بخرد (1) پولی را که برای خرید آن داده می تواند جزء مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند (2) امّا باید قیمت کاهی را که از آن به دست می آید، از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید (3) مثلًا اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن (4) صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را می تواند جزء مخارج حساب نماید. این مسأله ، در رساله آیات عظام : (خوئی )، (بهجت )، (سیستانی )، (زنجانی ) و (تبریزی ) نیست (1) (گلپایگانی )، (فاضل )، (صافی ): پیش از تعلّق زکات بخرد .. (2) (اراکی ): بقیّه مسأله ذکر نشده . (3) (گلپایگانی )، (صافی ): یعنی باید مخارج را تقسیم کند [و] آنچه سهم گندم باشد از گندم کم

[1] ( من زنجانی

): که در این صورت پس از آن ، مالک و مستحقّان ِ زکات ، در مخارج ، به نسبت شریک می باشند.