توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 121

ص: 121

کند چنانکه در مخارج زراعت همیشه باید این جهت ملاحظه شود .. (4) (گلپایگانی )، (صافی ): سهم کاه آن وقت خرید .. (مکارم ): رجوع کنید به ذیل مسأله

[مسأله 1885]

1883مسأله 1885 کسی که بدون گاو و چیزهای دیگر که برای زراعت لازم است می تواند زراعت کند، اگر اینها را بخرد، نباید پولی را که برای خرید اینها داده جزء مخارج حساب نماید. این مسأله ، در رساله آیات عظام : (خوئی )، (بهجت )، (تبریزی )، (مکارم )، (فاضل )، (زنجانی ) و (سیستانی ) نیست (اراکی ): مسأله اگر گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است بخرد، نباید پولی را که برای خرید اینها داده جزء مخارج حساب نماید.

[مسأله 1886]

مسأله 1886 کسی که بدون گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است نمی تواند زراعت کند، اگر آنها را بخرد و بواسطه زراعت ، به کلّی از بین بروند (1) می تواند تمام قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید و اگر مقداری از قیمت آنها کم شود، می تواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند ولی اگر بعد از زراعت ، چیزی از قیمتشان کم نشود، نباید چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید (2) این مسأله ، در رساله آیات عظام : (خوئی )، (مکارم )، (بهجت )، (سیستانی )، (زنجانی ) و (تبریزی ) نیست (1) (فاضل ): کسی که گاو و وسائل کشاورزی دیگری که عرفاً برای زراعت به کار می رود بخرد اگر بواسطه زراعت بکلّی از بین برود .. (2) (نوری ): بنا بر احتیاط واجب چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج ، حساب ننماید.

[مسأله 1887]

مسأله 1887 اگر در یک زمین ، جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد (1)، خرجهایی که برای هر کدام آنها کرده فقط پای همان ، حساب می شود؛ ولی اگر برای هر دو مخارجی کرده باید به هر دو، قسمت نماید، مثلًا اگر هر دو به یک اندازه بوده ، می تواند نصف مخارج را از جنسی که زکات دارد کسر نماید. این مسأله ، در رساله آیات عظام : (خوئی )، (مکارم )، (سیستانی )، (زنجانی ) و (تبریزی ) نیست (1) (گلپایگانی )، (صافی ): چنانچه بر حسب معمول استفاده از هر دو جنس در موقع کشت منظور باشد مخارج به نسبت مداخل تقسیم می شود و اگر فایده یکی از آنها به قدری کم باشد که در موقع کشت منظور نباشد مخارج از چیزی محسوب می شود که منظور باشد.

[مسأله 1888]

مسأله 1888 اگر برای سال اوّل ، عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سالهای بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اوّل کسر کند (1) ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آنها تقسیم نماید (2) این مسأله ، در رساله آیات عظام : (خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی )، (زنجانی ) و (مکارم ) نیست (1) (اراکی ): می تواند مخارج آن را از سال اوّل کسر کند. [پایان مسأله ] (2) (بهجت ): اگر کاری را برای چند سال انجام دهد می تواند از مخارج سال اوّل حساب