توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 122

ص: 122

کند و یا بین آنها تقسیم نماید.

(گلپایگانی ): مسأله اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرجی کند [1] اگر زراعت سال اوّل به آن محتاج باشد می تواند آن را جزء مخارج سال اوّل حساب نماید.

[مسأله ]

مسأله 1889 اگر انسان در چند شهر که فصل آنها (1) با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت و میوه آنها در یک وقت به دست نمی آید گندم یا جو یا خرما یا انگور داشته باشد و همه آنها محصول یک سال حساب شود، چنانچه چیزی که اوّل می رسد به اندازه نصاب یعنی 288 من و 45 مثقال کم باشد (2) باید زکات آن را موقعی که می رسد بدهد (3) و زکات بقیّه را هر وقت به دست می آید ادا نماید و اگر آنچه اوّل می رسد به اندازه نصاب نباشد صبر می کند تا بقیه آن برسد (4). پس اگر روی هم به مقدار نصاب شود، زکات آن واجب است (5) و اگر به مقدار نصاب نشود، زکات آن واجب نیست . (1) (خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی )، (زنجانی ): فصل رسیدن حاصل آنها .. (2) (گلپایگانی )، (مکارم )، (فاضل )، (صافی )، (سیستانی )، (زنجانی ): به اندازه نصاب باشد ..

(بهجت ): به اندازه نصاب (یعنی تقریباً سیصد من تبریز) باشد .. (3) (مکارم ): باید زکات آن را بدهد .. (4) (گلپایگانی )، (صافی )، (فاضل )، (نوری ): اگر آنچه اوّل می رسد به اندازه نصاب نباشد در صورتی که ( (فاضل ): علم و) یقین دارد با آنچه بعد به دست می آید به اندازه نصاب می شود، باز هم ( (گلپایگانی )، (صافی )، (نوری ): بعد از تعلق زکات به بقیّه ) واجب است زکات آنچه را که رسیده همان وقت و زکات بقیّه را موقعی که می رسد بدهد و اگر یقین ( (فاضل ): و علم ) ندارد که همه آنها به اندازه نصاب شود ..

(زنجانی ): اگر آنچه اوّل می رسد به اندازه نصاب نباشد زکات آنها فعلًا واجب نیست ، هر چند یقین داشته باشد که با آنچه بعد بدست می آید به اندازه نصاب می شود، بلکه صبر می کند تا مقدار محصول به اندازه نصاب برسد و در آن وقت زکات واجب می شود. (5) (مکارم ): بقیّه مسأله ذکر نشده .

[مسأله 1890]

مسأله 1890 اگر درخت خرما یا انگور در یک سال دو مرتبه میوه دهد، چنانچه روی هم به مقدار نصاب باشد، بنا بر احتیاط؛ زکات آن واجب است (1) (1) (گلپایگانی )، (فاضل )، (صافی )، (نوری ): اگر در هر مرتبه به مقدار نصاب نباشد زکات آن واجب نیست برای این که ( (نوری ): زراعت در هر فصلی مستقلًّا مورد حساب قرار می گیرد و) زراعت دو فصل مثل زراعت دو سال است .

(بهجت ): بنا بر أظهر زکات آن واجب است . (مکارم ): زکات آن را بنا بر احتیاط واجب باید بدهد.

[1] ( من فاضل

): بنا بر احتیاط واجب باید مخارج آن را بین چند سال تقسیم کند.

( من صافی

): خرید کند ..