توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 131

ص: 131

[مسأله 1907]

مسأله 1907 اگر طلا و نقره ای که دارد به مقدار معمول ، فلز دیگر با آن مخلوط باشد، نمی تواند زکات آن را از طلا و نقره ای بدهد که بیشتر از معمول ، فلز دیگر دارد ولی اگر به قدری بدهد که یقین کند طلا و نقره خالصی که در آن هست ، به اندازه زکاتی می باشد که بر او واجب است ، اشکال ندارد (1). (1) (بهجت ): و نیّت کند مقداری را که زیادتر داده است به عنوان زکات نباشد، بلکه به عنوان هدیه و احسان بدهد. (مکارم ): رجوع کنید به ذیل مسأله 1906.

(خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی )، (زنجانی ): مسأله اگر پول طلا و نقره ای که دارد به مقدار معمول فلز دیگر با آن مخلوط باشد، چنانچه زکات آن را از پول طلا و نقره ای که بیشتر از معمول فلز دیگر دارد یا از پول غیر طلا و نقره بدهد ولی به قدری باشد که قیمت آن ، به اندازه قیمت زکاتی باشد که بر او واجب است اشکال ندارد.

زکات شتر و گاو و گوسفند

[مسأله 1908]

مسأله 1908 زکات شتر و گاو و گوسفند غیر از شرطهایی که گفته شد، دو شرط دیگر دارد: اوّل : آن که حیوان در تمام سال بیکار باشد (1) و اگر (2) در تمام سال یکی دو روز کار کرده باشد (3) زکات آن واجب است (4) دوم : آنکه در تمام سال از علف بیابان بچرد، پس اگر تمام سال یا مقداری از آن را از علف چیده شده ، یا از زراعتی که ملک مالک یا ملک کس دیگر است بچرد زکات ندارد (5) ولی اگر در تمام سال یک روز یا دو روز (6) از علف مالک بخورد، بنا بر احتیاط (7) زکات آن واجب می باشد. (1) (بهجت ): و مِلاک تشخیص بیکار بودن نظر مردم و عرف است [پایان شرط اوّل ] (2) (خوئی )، (گلپایگانی )، (تبریزی )، (صافی )، (فاضل )، (نوری ): ولی اگر .. (3) (فاضل ): به طوری که حیوان ِ کارگر محسوب نشود .. (4) (گلپایگانی )، (خوئی )، (صافی )، (تبریزی )، (نوری ): بنا بر احتیاط زکات آن واجب است .. (5) (بهجت ): بقیّه مسأله ذکر نشده . (6) (نوری ): در تمام سال یک هفته هم . (7) [عبارت «بنا بر احتیاط» در رساله آیات عظام : (اراکی ) و (فاضل ) نیست ] (سیستانی ): مسأله زکات شتر و گاو و گوسفند غیر از شرطهایی که گفته شد یک شرط دیگر هم دارد و آن این است که حیوان در تمام سال از علف بیابان بچرد، پس اگر تمام سال یا مقداری از آن علف چیده شده بخورد، یا در زراعتی که ملک او یا ملک کس دیگر است بچرد، زکات ندارد؛ ولی اگر در تمام سال مقدار کمی از علف مالک بخورد، بطوری که عرفاً صدق کند در طول سال چریده است ، زکات آن واجب می باشد و در وجوب زکات در شتر و گاو و گوسفند شرط نیست که در تمام سال حیوان بیکار باشد، بلکه چنانچه آبیاری یا شخم زنی یا مانند آن از آنها استفاده شود، اگر عرفاً صدق کند که بیکارند، باید زکات آنها را داد؛ بلکه اگر صدق نکند نیز بنا بر احتیاط واجب باید زکات آنها را داد.