توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 141

ص: 141

(بهجت ): مسأله فقیری که خرج سال خود و افراد تحت تکفلش را ندارد، اگر خانه ای دارد که ملک اوست و در آن ساکن است ، یا حیوان سواری دارد، چنانچه بدون اینها نتواند زندگی کند، یا اینکه برای حفظ آبرویش لازم داشته باشد، می تواند زکات بگیرد، و همچنین است اگر اثاث خانه ، ظرف ، لباس تابستانی و زمستانی و چیزهای ضروری زندگی را نداشته باشد و به اینها احتیاج داشته باشد، می تواند از مالی که به عنوان زکات به او می دهند خریداری نماید.

(مکارم ): مسأله شخص نیازمند می تواند مرکب سواری مورد نیاز و همچنین خانه ای که به آن احتیاج دارد و سرمایه لازم برای کسب و کار را از زکات تهیّه کند و در این قسمت باید به آن مقدار که برای نیاز و حفظ آبروی او لازم است قناعت کند.

[مسأله 1930]

مسأله 1930 فقیری که یاد گرفتن صنعت برای او مشکل نیست ، بنا بر احتیاط واجب باید یاد بگیرد و با گرفتن زکات زندگی نکند، ولی تا وقتی مشغول یاد گرفتن است (1) می تواند زکات بگیرد. (1) (گلپایگانی )، (صافی ): ولی مادامی که از تحصیل مخارج عاجز است ..

(مکارم ): مسأله کسی که می تواند با یاد گرفتن صنعت یا کارهای دیگر زندگی خود را اداره کند باید یاد بگیرد تا نیازی به زکات نداشته باشد، ولی تا زمانی که مشغول یاد گرفتن است می تواند زکات بگیرد.

(زنجانی ): مسأله فقیری که یاد گرفتن صنعت برای او مشکل نیست ، نمی تواند با گرفتن زکات زندگی کند ولی تا وقتی مشغول یاد گرفتن است می تواند زکات بگیرد.

(سیستانی ): مسأله فقیری که می تواند کسب کند و مخارج خود و عیالش را تهیّه نماید و از روی تنبلی اقدام نمی کند، جایز نیست زکات بگیرد و طلبه فقیری که کسب ، مانع ادامه تحصیل اوست ، در هیچ صورتی نمی تواند از سهم فقرا زکات بگیرد، مگر اینکه تحصیل بر او واجب عینی باشد و از سهم فی سبیل اللّه ، در صورتی که تحصیل او منفعت عمومی داشته باشد با اجازه حاکم شرع بنا بر احتیاط لازم جایز است . و فقیری که یاد گرفتن صنعت برای او مشکل نیست ، بنا بر احتیاط واجب نمی تواند با گرفتن زکات زندگی کند، ولی تا موقعی که مشغول یاد گرفتن است ، می تواند زکات بگیرد.

[مسأله 1931]

مسأله 1931 به کسی که قبلًا فقیر بوده (1) و می گوید فقیرم ، اگر چه انسان از گفته او اطمینان پیدا نکند، می شود زکات داد (2) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (مکارم ) نیست (1) (خوئی )، (تبریزی ): و یا اینکه معلوم نباشد فقیر بوده یا نه .. (2) (سیستانی ): ولی کسی که معلوم نباشد قبلًا فقیر بوده یا نه ، نمی توان بنا بر احتیاط تا وقتی که اطمینان به فقرش حاصل نشود، به او زکات داد.

(بهجت ): اگر از گفته او اطمینان یا گمان پیدا شود، می شود به او زکات داد.

(زنجانی ): مسأله به کسی که نمی دانیم فقیر است یا نه ولی قبلًا فقیر بوده ، می توان زکات داد.

[مسأله 1932]

مسأله 1932 کسی که می گوید فقیرم و قبلًا فقیر نبوده ، (1) یا معلوم نیست فقیر بوده