توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 142

ص: 142

یا نه (2) اگر از ظاهر حالش گمان پیدا شود (3) که فقیر است ، می شود به او زکات داد. (1) (خوئی )، (تبریزی ): چنانچه از گفته او اطمینان پیدا نشود، احتیاط واجب آن است که به او زکات ندهند. (2) (گلپایگانی )، (فاضل )، (صافی ): چنانچه از گفته او اطمینان پیدا نشود، احتیاط واجب آن است که به او زکات ندهند. (3) (اراکی ): اگر گمان پیدا شود ..

(سیستانی )، (زنجانی ): چنانچه از گفته او اطمینان پیدا نشود، نمی شود به او زکات داد.

(مکارم ): مسأله کسی که فقیر بودنش معلوم نیست ، نمی توان به او زکات داد، ولی اگر از ظاهر حالش گمان پیدا شود که فقیر است ، زکات دادن به او جایز است ، همچنین اگر افراد مورد اعتماد خبر دهند که او فقیر می باشد.

[مسأله 1933]

مسأله 1933 کسی که باید زکات بدهد، اگر از فقیری طلبکار باشد، می تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند (1) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (زنجانی ): مگر آن که امید نداشته باشد که طلبکار بتواند قرض خود را در آینده ادا کند که در این صورت نمی تواند آن را از بابت زکات حساب کند.

(مکارم ): مسأله کسی که زکات بر ذمّه دارد و از فقیری طلبکار است ، می تواند طلب خود را از باب زکات حساب کند، حتی اگر فقیر بدهکار از دنیا برود می تواند بدهی او را از زکات محسوب دارد، امّا اگر چیزی از خود گذاشته که به اندازه بدهی اوست بنا بر احتیاط واجب نمی توان بدهی او را از زکات حساب کرد.

[مسأله 1934]

مسأله 1934 اگر فقیر بدهکار بمیرد و ترکه ای که وافی به بدهیش باشد نداشته باشد (1) انسان می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند (2) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (گلپایگانی )، (خوئی )، (فاضل )، (سیستانی )، (صافی )، (تبریزی ): اگر فقیر بمیرد و مال او به اندازه قرضش نباشد .. (2) (خوئی )، (فاضل )، (تبریزی )، (سیستانی ): بلکه اگر مال او به اندازه قرضش باشد و ورثه قرض او را ندهند، یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد، نیز می تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.

(گلپایگانی )، (صافی ): ولی اگر مال او به اندازه قرضش باشد و ورثه قرض او را ندهند، یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد، بنا بر احتیاط واجب نباید طلبی را که از او دارد؛ بابت زکات حساب کند.

(مکارم ): رجوع کنید به ذیل مسأله 1933.

(زنجانی ): مسأله اگر فقیر بمیرد و مال او به مقدار قرضش نباشد، طلبکار می تواند از بابت طلبش به مقدار کسری مال او از بابت زکات حساب کند، و اگر مال او به اندازه قرضش باشد