توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 146

ص: 146

از بابت زکات حساب کند ولی اگر پرداخت زکات وی مقیّد به همان مصرف نباشد، مثلًا می خواسته زکات خود را به این شخص بدهد و مقیّد نبوده که حتماً از مصرف فقرا به وی بدهد، در این صورت زکات وی پرداخته شده و نمی تواند آن را پس بگیرد.

[مسأله 1939]

مسأله 1939 کسی که بدهکار است و نمی تواند (1) بدهی خود را بدهد اگر چه فقیر نباشد، انسان می تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند (2) این مسأله ، در رساله آیات عظام : (مکارم ) و (بهجت ) نیست (1) (زنجانی ): نمی تواند فعلًا .. (2) (زنجانی ): و در مسأله [1933] گفته شد که اگر امیدی به پرداخت زکات از سوی بدهکار در آینده هم نباشد، نمی تواند طلبش را بابت زکات حساب کند.

[مسأله 1940]

مسأله 1940 مسافری که خرجی او تمام شده ، یا مرکبش از کار افتاده ، (1) چنانچه سفر او سفر معصیت نباشد (2) و نتواند با قرض کردن یا فروختن چیزی خود را به مقصد برساند، (3) اگر چه در وطن خود فقیر نباشد، می تواند زکات بگیرد (4) ولی اگر بتواند در جای دیگر با قرض کردن یا فروختن چیزی مخارج سفر خود را (5) فراهم کند، فقط به مقداری که به آنجا برسد، می تواند زکات بگیرد (6) (1) (مکارم ): یا اموالش به سرقت رفته .. (2) (گلپایگانی )، (صافی ): و خود او هم در معصیت نباشد .. (3) (زنجانی ): خود را به محلّی که باید برود برساند .. (4) (مکارم ): و لازم نیست بعد از رسیدن به وطن مقداری را که از باب زکات گرفته برگرداند ولی اگر بعد از رسیدن به وطن چیزی از زکات زیاد آمده باشد باید آن را به حاکم شرع بدهد و بگوید زکات است . (5) (بهجت ): مخارج بقیه سفر خود را .. (6) (سیستانی ): و بنا بر احتیاط واجب اگر بتواند با فروش یا اجاره مالی در وطن خود، خرج راه را تهیّه کند، نباید زکات بگیرد.

[مسأله 1941]

مسأله 1941 مسافری که در سفر درمانده شده و زکات گرفته ، بعد از آنکه به وطنش رسید، اگر چیزی از زکات زیاد آمده باشد، در صورتی که بدون مشقّت نتواند بقیّه را به صاحب مال یا نائب او برساند باید آن را به حاکم شرع بدهد و بگوید آن چیز، زکات است (1) (1) (خوئی )، (اراکی )، (گلپایگانی )، (صافی )، (تبریزی ): اگر چیزی از زکات زیاد آمده باشد، باید ( (گلپایگانی )، (صافی ): بنا بر احتیاط لازم ) آن را به حاکم شرع بدهد و بگوید آن چیز، زکات است .

(زنجانی ): اگر چیزی از زکات زیاد آمده باشد، باید آن را به مصرف زکات برساند.

(فاضل ): اگر چیزی از زکات زیاد آمد، باید آن را به مجتهد جامع الشرایط بدهد و بگوید آن چیز، زکات است .

(سیستانی ): اگر چیزی از زکات زیاد آمده باشد، چنانچه نتواند آن را به دهنده زکات برساند باید به حاکم شرع برساند و بگوید آن چیز، زکات است .