توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 159

ص: 159

می شود، اگر آن فقیر به فقر خود باقی باشد (2) می تواند عوض چیزی را که به او داده بابت زکات حساب کند. این مسأله ، در رساله آیات عظام : (فاضل ) و (بهجت ) نیست (1) (زنجانی ): مستحقی که می داند .. (2) (زنجانی ): اگر آن شخص هنوز مستحق ّ زکات باشد ..

(مکارم ): مسأله فقیری که می داند زکات بر شخصی واجب نشده ، نمی تواند چیزی از باب زکات از او بگیرد و اگر بگیرد و پیش او تلف شود ضامن است ، امّا اگر آن فقیر به فقر خود باقی باشد می توان بدهی او را بعداً جهت زکات حساب کرد.

[مسأله 1972]

مسأله 1972 فقیری که نمی داند (1) زکات بر انسان واجب نشده ، اگر چیزی بابت زکات بگیرد و پیش او تلف شود، ضامن نیست و انسان نمی تواند عوض آن را بابت زکات حساب کند. این مسأله ، در رساله آیات عظام : (فاضل )، (بهجت ) و (مکارم ) نیست (1) (زنجانی ): مستحقی که نمی داند ..

[مسأله 1973]

مسأله 1973 مستحب ّ است زکات گاو و گوسفند و شتر را به فقیرهای آبرومند بدهد و در دادن زکات ، خویشان خود را بر دیگران و اهل علم و کمال را بر غیر آنان ، و کسانی را که اهل سؤال نیستند بر اهل سؤال مقدّم بدارد (1) ولی اگر دادن زکات به فقیری از جهت دیگری بهتر باشد، مستحب ّ است زکات را به او بدهد. (1) (مکارم )، (بهجت ): بقیّه مسأله ذکر نشده .

(سیستانی ): ولی ممکن است دادن زکات به فقیری از جهت دیگری بهتر باشد.

[مسأله 1974]

مسأله 1974 بهتر است زکات را (1) آشکار، و صدقه مستحبّی را مخفی بدهند. (1) (زنجانی ): زکات واجب را .. این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست

[مسأله 1975]

مسأله 1975 اگر در شهر کسی که می خواهد زکات بدهد مستحقی نباشد و نتواند زکات را به مصرف دیگری هم که برای آن معین شده برساند (1) چنانچه امید نداشته باشد که بعداً مستحق ّ پیدا کند باید زکات را به شهر دیگر ببرد و به مصرف زکات برساند، ولی مخارج بردن به آن شهر به عهده خود اوست (2) و اگر زکات تلف شود ضامن نیست . (1) (سیستانی ): می تواند آن را بجای دیگری منتقل سازد و در این صورت ، اگر در نگهداری آن کوتاهی نکند و تلف شود، ضامن نیست و می تواند از حاکم شرع وکالت بگیرد و آن را به وکالت از او قبض کند و به اجازه او منتقل سازد؛ در این صورت نیز ضامن تلف نیست و اجرت نقل را می تواند از زکات حساب کند. (2) (خوئی )، (گلپایگانی )، (تبریزی )، (صافی ): می تواند مخارج بردن به آن شهر را از زکات بردارد ..

(اراکی )، (فاضل ): مخارج بردن به آن شهر از زکات می باشد ..

(بهجت ): مخارج ِ بردن به شهر دیگر به عهده او نیست ، گرچه احتیاط مستحب ّ در این است که خودش مخارج را بپردازد ..

(زنجانی ): بنا بر احتیاط واجب مخارج بردن به آن شهر را از زکات برندارد، و اگر بدون کوتاهی زکات تلف شود، ضامن نیست .