توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 164

ص: 164

(سیستانی ): هر چند بداند شریکش زکات سهم خود را نداده و بعداً نیز نمی دهد، تصرّف او در سهم خودش اشکال ندارد.

[مسأله 1988]

مسأله 1988 کسی که خمس یا زکات بدهکار است و کفّاره و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد، چنانچه نتواند همه آنها را بدهد، اگر مالی که خمس یا زکات آن واجب شده ، از بین نرفته باشد، باید خمس و زکات را بدهد و اگر از بین رفته باشد، می تواند خمس یا زکات را بدهد، یا کفّاره و نذر و قرض و مانند اینها را ادا نماید (1). این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (گلپایگانی )، (صافی ): اگر از بین رفته باشد احتیاط لازم آن است که اگر نذر دارد نذر را مقدم بدارد و اگر نذر ندارد می تواند خمس یا زکات را بدهد؛ یا کفّاره و قرض و مانند اینها را ادا نماید ( (صافی ): و احوط توزیع بر این موارد است ).

(فاضل ): اگر از بین رفته باشد مخیّر است و می تواند خمس یا زکات را بدهد، یا کفّاره و نذر و قرض و مانند اینها را ادا نماید، ولی بهتر است بین آنها تقسیم کند.

(مکارم ): اگر از بین رفته باشد احتیاط این است که حق ّ مردم را مقدم دارد و اگر چنین کسی از دنیا برود و مال او برای همه اینها کافی نباشد به همین ترتیب عمل کنند.

(سیستانی ): اگر از بین رفته باشد دادن زکات و خمس و قرض بر دادن کفّاره و نذر مقدم است .

(زنجانی ): اگر از بین رفته باشد، هر مقداری از اینها را که می تواند می دهد، و در چگونگی ادا کردن ، اختیار دارد و می تواند تمامی توانائی خود را در پرداخت یکی از موارد فوق صرف کند، و می تواند از هر یک از آنها، مقداری را ادا کند و بهتر است توانائی خود را در موارد فوق تقسیم کند.

[مسأله 1989]

مسأله 1989 کسی که خمس یا زکات بدهکار است و نذر (1) و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد (2) اگر بمیرد و مال او برای همه آنها کافی نباشد چنانچه مالی که خمس و زکات آن واجب شده از بین نرفته باشد، باید خمس یا زکات را بدهند و بقیه مال او را به چیزهای دیگری که بر او واجب است قسمت کنند (3) و اگر مالی که خمس و زکات آن واجب شده از بین رفته باشد، باید (4) مال او را به خمس و زکات و قرض و نذر و مانند اینها قسمت نمایند (5) مثلًا اگر چهل تومان خمس بر او واجب است و بیست تومان به کسی بدهکار است و همه مال او سی تومان است ، باید بیست تومان بابت خمس و ده تومان به دَین او بدهند. (1) (زنجانی ): و کفّاره .. (2) (خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی ): کسی که خمس یا زکات بدهکار است و حَجَّهُ الإسلام بر او واجب است و قرض هم دارد .. (فاضل ): کسی که خمس یا زکات بدهکار است و قرض هم دارد .. (3) (خوئی ): بقیه مال او را بر حج ّ و قرض ، قسمت نمایند ..

(فاضل ): بقیّه مال او را به قرضهای او قسمت کنند ..

(تبریزی ): بقیه مال او را در حج ّ صرف نمایند و اگر زیاد آمد، زیاده را برای ادای دَین بدهند ..