توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 172

ص: 172

[مسأله 2006 - ]

مسأله 2006 اگر فطره انسان بر کسی واجب باشد و او فطره را ندهد (1) بر خود انسان واجب نمی شود (2) (1) (سیستانی ): یا نتواند بدهد، بر خود انسان بنا بر احتیاط، واجب می شود چنانچه دارای شرایط گذشته در مسأله [1991] باشد، فطره خویش را بدهد. (2) (گلپایگانی )، (صافی ): مگر آن که شخص غنی نان خور فقیر باشد که در این صورت احتیاط لازم آن است که غنی فطره خود را بدهد.

(مکارم ): احتیاط واجب آن است که اگر می تواند خودش بدهد.

[مسأله 2007]

مسأله 2007 اگر کسی که فطره او بر دیگری واجب است خودش فطره را بدهد، از کسی که فطره بر او واجب شده ساقط نمی شود (1) (1) (فاضل )، (مکارم ): مگر این که با اذن و اجازه طرف باشد.

(بهجت ): بنا بر أحوط؛ مگر این که با اذن مکلّف و به قصد نیابت از او باشد، که کفایت آن بعید نیست .

(زنجانی ): ولی اگر از طرف کسی که فطره بر او واجب شده با اجازه او بدهد، کفایت می کند.

[مسأله 2008]

مسأله 2008 زنی که شوهرش مخارج او را نمی دهد، چنانچه نانخور کس دیگر باشد، فطره اش بر آن کس واجب است (1) و اگر نانخور کس دیگر نیست ، در صورتی که فقیر نباشد، باید فطره خود را بدهد (2) این مسأله در رساله آیت اللّه (سیستانی ) نیست (1) (مکارم ): و اگر زن غنی است و از مال خود خرج می کند باید شخصاً فطره را بدهد. (2) (بهجت ): و اگر از روی شدّت احتیاج شوهر، زن به او انفاق می کند، فطره او نیز بر زن واجب است ، ولی اگر شوهر با همین سختی فطره زن را بدهد ساقط شدن فطره از گردن ِ زن خالی از وجه نیست .

[مسأله 2009]

مسأله 2009 کسی که سیّد نیست نمی تواند به سیّد فطره بدهد حتی اگر سیّدی نانخور او باشد نمی تواند فطره او را به سیّد دیگر بدهد. (مکارم ): مسأله کسی که سیّد است نمی تواند زکات فطره از غیر سید بگیرد.

[مسأله 2010]

مسأله 2010 فطره طفلی که از مادر یا دایه شیر می خورد، بر کسی است که مخارج مادر یا دایه را می دهد. ولی اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل برمی دارد فطره طفل بر کسی واجب نیست (1) (1) (زنجانی ): ولی فطره مادر یا دایه بنا بر احتیاط واجب از مال طفل برداشته می شود.

[مسأله 2011]

مسأله 2011 انسان اگر چه مخارج عیالاتش را (1) از مال حرام بدهد، باید فطره آنان را از مال حلال بدهد. این مسأله ، در رساله آیت اللّه (فاضل ) نیست (1) (بهجت ): مخارج افراد تحت تکفل خود را ..

[مسأله 2012]

اشاره

مسأله 2012 اگر انسان کسی را اجیر نماید و شرط کند که مخارج او را بدهد (1) در صورتی که به شرط خود عمل کند و نانخور او حساب شود (2) باید فطره او را هم بدهد (3) ولی چنانچه شرط کند که مقدار مخارج او را بدهد و مثلًا پولی برای مخارجش بدهد، دادن فطره او واجب نیست (4)