توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 173

ص: 173

(1) (فاضل ): مانند خدمتکار .. (2) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام : (گلپایگانی )، (خوئی )، (صافی )، (زنجانی ) و (تبریزی ) نیست ] (3) (بهجت ): بقیّه مسأله ذکر نشده . (4) (فاضل ): مانند کارگران در کارخانه ها و مهمانخانه ها که معمولًا کارکنان ، غذای خود را همانجا می خورند فطره آنها بر خودشان است نه بر صاحبکار.

(مکارم ): مسأله هرگاه انسان کسی را اجیر کند و شرط نماید که مخارج او را نیز بدهد (مانند خدمتکار) باید فطره او را هم بدهد. ولی در مورد کارگرانی که مخارج آنها بر عهده صاحب کار است و این مخارج جزئی از مزد آنها محسوب می شود، فطره آنها بر صاحب کار واجب نیست ، همچنین در مهمانخانه ها و مانند آن که معمول است کارکنان غذای خود را در همانجا می خورند و این در حقیقت جزء حقوق آنها محسوب می شود، فطره آنها بر خودشان است ، نه بر صاحب کار.

(سیستانی ): مسأله اگر انسان کسی را که اجیر می نماید مانند بنّا و نجّار و خادم ، مخارج او را بدهد به طوری که نان خور او محسوب شود، باید فطره او را هم بدهد، ولی چنانچه فقط مزد کارش را بدهد، واجب نیست فطره او را بدهد.

مسأله اختصاصی

(مکارم ): مسأله 1708 مخارج سربازها در سربازخانه ها یا میدان جنگ بر عهده دولت است ، ولی فطره آنها بر دولت واجب نیست و اگر شرایط در خودشان جمع است باید زکات فطره خود را بدهند.

[مسأله 2013]

مسأله 2013 اگر کسی بعد از غروب شب (1) عید فطر بمیرد، باید فطره او و عیالاتش را (2) از مال او بدهند، ولی اگر پیش از غروب (3) بمیرد، واجب نیست فطره او و عیالاتش را (4) از مال او بدهند (5) (1) (گلپایگانی )، (صافی ): بعد از مغرب .. (2) (بهجت ): فطره او و افراد تحت تکفل او را .. (3) (گلپایگانی )، (صافی ): پیش از مغرب .. (4) (بهجت ): فطره او و خانواده اش را .. (5) (زنجانی ): همچنین اگر یکی از عیالات انسان بعد از غروب شب عید فطر بمیرد، پرداخت فطره او بر انسان واجب است ، ولی اگر پیش از غروب بمیرد، لازم نیست فطره او را بپردازد.

(مکارم ): و در صورتی که عیالاتش دارای شرایط وجوب فطره هستند خودشان باید زکات فطره را بپردازند.

(سیستانی ): مسأله اگر پیش از غروب شب عید فطر بمیرد، واجب نیست فطره او و عیالاتش را از مال او بدهند، ولی اگر بعد از غروب بمیرد، مشهور فرموده اند باید فطره او و عیالاتش را از مال او بدهند، ولی این حکم خالی از اشکال نیست و مقتضای احتیاط ترک نشود.

مصرف زکات فطره

[مسأله 2014]

اشاره

مسأله 2014 اگر زکات فطره را به یکی از هشت مصرفی که سابقاً (1) برای زکات مال گفته شد برسانند کافی است (2) ولی احتیاط مستحب ّ (3) آن است که فقط به فقرای شیعه بدهد (4)