توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 197

ص: 197

سبب کار حرام گردد. 2 فروش جنسی که با چیز نامرغوب مخلوط است .. (10) (گلپایگانی )، (صافی ): و مشتری هر وقت فهمید می تواند معامله را فسخ کند و در بعضی صُور آن ، اصل معامله باطل است مثل این که چیزی را بر خلاف جنسش ارائه دهد؛ مثلًا مِس را به طلا روکش کند و به اسم طلا بفروشد ..

(مکارم ): [پنجم ]: معاملاتی که در آن ربا باشد. [ششم ]: فروختن اجناس تقلبی که خریدار از وضع آن خبر ندارد مانند فروختن شیر مخلوط به آب یا روغنی که آن را با پیه یا چیز دیگری مخلوط کرده اند. این عمل را «غش » می گویند و یکی از گناهان کبیره است .. (11) (خوئی )، (گلپایگانی )، (تبریزی )، (صافی )، (زنجانی ): پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: .. (12) (زنجانی ): [و] غش در معامله سبب بطلان معامله نمی شود ولی سبب می شود که کسی که در معامله با وی غش شده بتواند معامله را به هم بزند. مگر آن که جنس فروخته شده به طوری با جنس دیگر مخلوط شود که جنس معامله شده بشمار نیاید که معامله باطل نیز می باشد.

(مکارم ): [و] هفتم : خرید و فروش اعضای بدن مانند کلیه و امثال آن ؛ ولی احتیاط آن است که اگر پولی می خواهند بگیرند، در مقابل اجازه برداشتن عضو از بدن شخص ِ دهنده بوده باشد، نه در مقابل خود عضو. و اصل ِ این کار در صورتی جایز است که برای دهنده ، تولید خطر نکند. هشتم : اراضی موات ، با ثبت دادن ، ملک کسی نمی شود و خرید و فروش آن جایز نیست ، بلکه باید آن را احیاء کند، یعنی آماده برای کشت و زرع نماید.

(سیستانی ): پنجم : معامله ای که در آن غش باشد؛ پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرموده اند: « از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند؛ خداوند برکت روزی ِ او را می برد و راه معاش او را می بندد و او را به خودش واگذار می کند». و غش موارد مختلفی دارد مانند: (1) مخلوط کردن جنس خوب با جنس بد یا با چیز دیگر، مانند مخلوط کردن شیر با آب . (2) صورت ظاهر خوبی را به جنس دادن بر خلاف واقع ، مانند آب زدن به سبزی کهنه که تازه جلوه کند. (3) جنس را به صورت جنس دیگر وانمود کردن ، مانند روکش کردن طلا بدون اطّلاع مشتری . (4) مخفی داشتن عیب جنس ، در صورتی که مشتری به فروشنده اعتماد داشته باشد که از او مخفی نمی دارد.

[مسأله 2056]

اشاره

مسأله 2056 فروختن چیز پاکی که نجس شده و آب کشیدن آن ممکن است اشکال ندارد، ولی اگر مشتری بخواهد آن چیز را بخورد (1) باید (2) فروشنده نجس بودن آن را به او بگوید (3) (1) (گلپایگانی ): اگر مشتری آن چیز را برای کاری بخواهد که شرط آن پاک بودن است مثلًا لباس است که می خواهد با آن نماز بخواند ..

(خوئی )، (تبریزی )، (صافی ): اگر مشتری آن چیز را برای کاری بخواهد که شرط آن پاک بودن است ، مثلًا از قِسم خوراکی است که می خواهد او را بخورد ( (صافی ): و قابل تطهیر است ) ..

(زنجانی ): اگر خریدار آن چیز را برای کاری بخواهدکه شرط آن پاک بودن است ، مثلًا از قِسم خوراکی است که می خواهد آن را بخورد، چنانچه نا آگاهی خریدار سبب گردد که وی آن را در کاری که شرط آن پاکی است بکار گیرد، مثلًا آن خوراکی را بخورد، باید فروشنده نجس بودن آن را به او