توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 22

ص: 22

(مکارم ): مسأله همانگونه که اشاره شد هزینه سفر حج ّ یا زیارتهای مستحبّی اگر از درآمد همان سال باشد خمس ندارد و اگر ناچار باشد از چند سال قبل اسم نویسی کند و هزینه را بدهد جزء مخارج همان سالش محسوب می شود و خمس ندارد، نه در آن سال و نه در سالهای بعد .

(زنجانی ): مسأله مالی را که خرج سفر حج ّ و زیارتهای دیگر بگونه ای که متعارف است می کند خمس ندارد.

[مسأله 1779]

اشاره

مسأله 1779 کسی که از کسب و تجارت (1) فایده ای برده ، اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست (2) می تواند مخارج سال خود را فقط از فایده کسب حساب کند (3) (1) (سیستانی ): یا غیر آنها .. (2) (نوری ): مانند مالی که به او هبه کرده اند یا آن را از راه ارث بردن بدست آورده است .. (3) (زنجانی ): اگر چه از مال دیگر برای مخارج خود صرف کرده باشد.

(بهجت ): احتیاط این است که مخارج سال خود را از آن مال بردارد ولی أظهر این است که می تواند از در آمد سال هم حساب کند.

(مکارم ): مسأله کسی که درآمدی از کسب و کار بدست آورده اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست یا خمس آن را داده ، می تواند آن دو را از هم جدا کند و مخارج سال خود را فقط از فایده کسب آن سال بردارد، امّا اگر مخارج خود را از پولی که خمس ندارد یا خمسش را قبلًا داده است بردارد، نمی تواند این مخارج را از درآمد آن سال کم کند.

مسأله اختصاصی

(بهجت ): مسأله 1396 اگر کسی پولی را به صاحب منزلی بدهد برای این که در منزل او سکونت کند، اگر بدون این پول نیاز مسکن او تأمین نمی شود این پول جزء مؤونه سال او حساب می شود.

[مسأله 1780]

مسأله 1780 اگر از منفعت کسب ، آذوقه ای (1) که برای مصرف سالش خریده ، در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد (2) و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد باید قیمت آخر سال را حساب کند (3) (1) (خوئی )، (تبریزی ): اگر از منافع کسبش آذوقه ای ..

(گلپایگانی )، (صافی )، (زنجانی ): اگر آذوقه ای ..

(سیستانی ): اگر از منافعش آذوقه ای .. (2) (اراکی )، (بهجت ): بقیّه مسأله ذکر نشده . (3) (زنجانی ): چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، هر وقت خمس را ادا می کند قیمت آن زمان را باید حساب کند. برای محاسبه خمس می توان هر مال را جداگانه حساب کرد، بنا بر این کسی که برای خود سالی قرار داده است ، اگر قبل از آن آذوقه تهیّه کرده باشد که هنوز بر آن سال نگذشته ، می تواند خمس آن را ندهد.

(مکارم ): مسأله اگر از درآمد کسب و کار، آذوقه ای برای مصرف سالش خریده ، چنانچه چیزی در آخر سال از آن زیاد بماند باید خمس آن را بدهد و احتیاط این است که حتی اشیاء کم