توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 243

ص: 243

(فاضل ): بنا بر احتیاط واجب دیگر حق ّ بهم زدن معامله را ندارد، مگر آن که جاهل به مسأله باشد، که وقتی فهمید می تواند معامله را به هم بزند، ولی مقداری تأخیر برای فکر کردن مانعی ندارد.

(خوئی )، (تبریزی ): مسأله اگر بعد از معامله عیب مال را بفهمد لازم نیست فوراً معامله را به هم بزند و بعداً هم حق ّ به هم زدن معامله را دارد و همچنین است حکم در سایر خیارات .

(سیستانی ): مسأله اگر بعد از معامله عیب مال را بفهمد چنانچه بخواهد باید فوراً معامله را به هم بزند، و اگر بیش از مقدار معمول با در نظر گرفتن اختلاف موارد تأخیر بیندازد دیگر نمی تواند معامله را به هم بزند.

(زنجانی ): مسأله حق ّ به هم زدن معامله در موارد خیار، فوری نیست ؛ بنا بر این اگر بعد از معامله عیب مال را بفهمد، لازم نیست معامله را فوراً به هم بزند، بلکه بعداً هم حق ّ به هم زدن معامله را دارد و همینطور در دیگر خیارها.

[مسأله 2133]

مسأله 2133 هرگاه بعد از خریدن جنس عیب آن را بفهمد، اگر چه فروشنده حاضر نباشد، می تواند معامله را به هم بزند (1) (1) (خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی ): و همچنین است حکم در سایر خیارات .

(مکارم ): رجوع کنید به ذیل مسأله 2132.

[مسأله 2134]

مسأله 2134 در چهار صورت اگر خریدار بفهمد مال عیبی دارد (1) نمی تواند معامله را به هم بزند (2) یا تفاوت قیمت بگیرد: اوّل : آن که موقع خریدن ، عیب مال را بداند. دوم : به عیب مال راضی شود (3) سوم : در وقت معامله بگوید: اگر مال عیبی داشته باشد، پس نمی دهم و تفاوت قیمت هم نمی گیرم (4) چهارم (5): فروشنده در وقت معامله بگوید: این مال را با هر عیبی که دارد می فروشم ، ولی اگر عیبی را معین کند و بگوید مال را با این عیب می فروشم و معلوم شود عیب دیگری هم دارد، خریدار می تواند برای عیبی که فروشنده معین نکرده مال را پس دهد (6) یا تفاوت بگیرد. (1) (گلپایگانی )، (خوئی )، (تبریزی )، (صافی ): در چهار صورت خریدار بواسطه عیبی که در مال است ..

(سیستانی ): در دو صورت خریدار بواسطه عیبی که در مال است .. (2) (مکارم ): در چند صورت با وجود عیب نمی تواند معامله را فسخ کند .. (3) و (4) [صورت دوم و سوم در رساله آیت اللّه (سیستانی ) نیست ] (5) (سیستانی ): دوم .. (6) (خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی ): و در صورتی که نتواند پس دهد تفاوت قیمت بگیرد.

(صافی ): و اگر پس دادن آن ممکن نیست ، تفاوت قیمت بگیرد.

[مسأله 2135]

مسأله 2135 در سه صورت (1) اگر خریدار بفهمد مال عیبی دارد، نمی تواند معامله را به هم بزند، ولی می تواند تفاوت قیمت بگیرد (2): اوّل : آن که بعد از معامله تغییری در مال بدهد که مردم بگویند: به طوری که خریداری و تحویل داده شده باقی نمانده است (3) دوم : بعد از معامله بفهمد مال عیب دارد و فقط حق ّ برگرداندن آن را ساقط کند (4) سوم : بعد از