توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 26

ص: 26

(1) (تبریزی ): در تجارت و مانند آن .. (2) (نوری ): از منافع بردارد.

(تبریزی ): از منافع کسر نماید.

(گلپایگانی )، (صافی ): مسأله اگر مقداری از سرمایه یک رشته کسب به [سبب ] تلف یا ضرر در معامله بدون تقصیر کم شود یا از بین برود و از باقی مانده آن رشته ، منافعی ببرد که از خرج سالش زیاد بیاید می تواند مقداری را که از سرمایه کم شده ، از آن منافع بردارد ( (صافی ): ولی احتیاط این است که از منافع بعد از کم شدن آن مقدار برندارد).

(خوئی ): مسأله اگر مقداری از سرمایه در تجارت و مانند آن از بین برود می تواند مقداری را که از سرمایه کم شده از منافع قبل از تلف آن مقدار [1] کسر نماید.

(مکارم ): مسأله اگر چیزی از سرمایه به خاطر کسب و کار از بین برود به طوری که جزء ضرر معامله حساب شود، می تواند مقدار آن را از منافع بردارد، ولی اگر بواسطه حوادث دیگری از بین برود (مانند سرقت و امثال آن ) نمی تواند آن را از منافع کم کند، مگر این که با سرمایه باقیمانده نتواند کسبی که سزاوار شأن اوست انجام دهد.

(زنجانی ): مسأله اگر مقداری از سرمایه از بین برود و از باقیمانده آن منافعی ببرد که از خرج سالش زیاد بیاید، نمی تواند مقداری را که از سرمایه کم شده از منافع بردارد ولی اگر با سرمایه ای که برای او مانده ، نتواند کسبی کند که سزاوار شأن او باشد یا منافعی که از آن پیدا می شود، برای مخارج سال او کافی نباشد، می تواند مقداری را که از سرمایه کم شده از منافع کسر نماید.

[مسأله 1785]

مسأله 1785 اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او (1) از بین برود، (نمی تواند از منفعتی که به دستش می آید آن چیز را تهیّه کند ولی (2) اگر درهمان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد، می تواند در بین سال از منافع کسب (3) آن را تهیّه نماید (4) (1) (مکارم ): به خاطر شکستن و سوختن و سرقت و غیر آن از بین برود، اگر در همان سال به آن احتیاج دارد می تواند آن را از منافع همان سال تهیّه کند. (2) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت اللّه (سیستانی ) نیست ] (3) (سیستانی ): از منافعش .. (4) (زنجانی ): همچنین اگر در سالهای بعد ، به آن چیز احتیاج داشته باشد ولی اگر اکنون آن را تهیه نکند، نمی تواند در سالهای آینده آن را تهیه کند.

[مسأله 1786]

اشاره

مسأله 1786 اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید. (خوئی )، (زنجانی )، (تبریزی )، (سیستانی ): رجوع کنید به ذیل مسأله 1787 (فاضل ): رجوع کنید به ذیل مسأله

مسأله اختصاصی

1783 (فاضل ): مسأله 1836 بطور کلّی قرض داشتن مانع تعلق خمس نمی شود؛ (1 مثلًا کسی که یک میلیون تومان قرض دارد اگر سر سال خمس یک میلیون تومان درآمد ما زاد داشته باشد باید

[1] ( من سیستانی

): از منافع همان سال ..