توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 309

ص: 309

احکام صلح

[احکام صلح از رساله امام خمینی ره ]

[مسأله 2160]

اشاره

مسأله 2160 صلح آن است که انسان با دیگری سازش کند که مقداری از مال یا منفعت مال خود را ملک او کند، یا از طلب ، یا حق ّ خود بگذرد خواه در برابر عوض باشد یا بدون عوض . (خوئی )، (اراکی )، (گلپایگانی )، (فاضل )، (سیستانی )، (تبریزی )، (زنجانی )، (بهجت )، (صافی )، (نوری ): مسأله صلح آن است که انسان با دیگری سازش کند که (مقداری از ) مال یا منفعت مال خود را ملک او کند یا از طلب یا حق ّ خود بگذرد که او هم در عوض (مقداری از ) مال یا منفعت مال خود را به او واگذار نماید، یا از طلب یا حقّی که دارد بگذرد بلکه اگر بدون آن که عوض بگیرد (مقداری از ) مال یا منفعت مال خود را به کسی واگذار کند، یا از طلب یا حق ّ خود بگذرد، باز هم صلح صحیح است .

(نوری ): یا حق ّ خود را به او واگذار کند ..

(نوری ): یا حق ّ ..

(بهجت ): بقیّه مسأله ذکر نشده .

(سیستانی ): با کسی سازش کند که ..

[قسمتهای داخل پرانتز در رساله آیت اللّه (زنجانی ) نیست ] (مکارم ): مسأله صلح آن است که انسان با دیگری در امری که مورد اختلاف است یا امکان دارد مورد اختلاف و نزاع واقع شود سازش کند که مقداری از مال یا منفعت یا حق ّ خود را به دیگری واگذار نماید یا از طلب یا حق ّ خود بگذرد که او هم در عوض مقداری از مال یا منافع خود را به او واگذار نماید یا از طلب یا حق ّ خود بگذرد و این را «صلح مُعَوَّض » می نامند و اگر این واگذاری بدون عوض باشد «صلح غیر معوض » نام دارد و هر دو صحیح است .

مسأله اختصاصی

(بهجت ): مسأله 1712 بنا بر أظهر، صلح عقد مستقلی است و در احکام و شرایط، تابع سایر عقود نیست ، و فرقی نمی کند که صلح بعد از نزاع انجام گیرد و یا اصلًا نزاعی در بین نباشد، بنا بر أظهر؛ ولی لازم است در عقد صلح ، حرامی را حلال و یا حلالی را حرام نکنند، که در این صورت صلح ، صحیح و نافذ نیست .

[مسأله 2161]

مسأله 2161 دو نفری که چیزی را به یکدیگر صلح می کنند باید بالغ و عاقل باشند (1) و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و قصد صلح داشته باشند (2) و حاکم شرع هم آنان را از تصرّف در اموالشان جلوگیری نکرده باشد (3)