توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 310

ص: 310

(1) (اراکی ): و سفیه نباشند .. (2) (گلپایگانی ): و سفیه و ممنوع از تصرّف در مال به حکم حاکم شرع بواسطه افلاس نباشند.

(فاضل ): و به جهت سفاهت و یا افلاس ، ممنوع از تصرّف در اموالشان نباشند. (3) (نوری ): و در حال بلوغ سفیه نباشند.

(خوئی ): مسأله کسی که مالش را به دیگری صلح می کند، باید بالغ و عاقل و قصد صلح داشته و کسی او را مجبور نکرده باشد و باید سفیه هم نباشد.

(تبریزی ): و مفلس ..

(سیستانی ): و ممنوع از تصرّف در آن مال بواسطه ورشکستگی ..

(مکارم ): مسأله کسی که چیزی را به دیگری صلح می کند باید بالغ و عاقل باشد و کسی او را مجبور نکرده و در قصد صلح جدّی باشد، سفیه نباشد (اموال خود را بیهوده مصرف نکند) و نیز حاکم شرع او را از تصرّف در اموالش جلوگیری نکرده باشد.

(صافی ): و قصد صلح داشته باشد و سفیه و ممنوع از تصرّف در اموالش به حکم حاکم شرع بواسطه افلاس نباشد.

(زنجانی ): مسأله کسی که مالش را به دیگری صلح می کند باید بالغ و عاقل بوده و قصد صلح داشته باشد و کسی او را مجبور نکرده باشد و سفیه و مفلّس هم نباشد (توضیح این دو کلمه در مسأله [2145] گذشت ). البتّه غیر بالغی که ممیّز باشد می تواند برای دیگری عقد صلح را بخواند، همینطور کسی که او را مجبور کرده اند و سفیه و مفلس . صلح ممیّز غیر بالغ یا سفیه با اذن یا اجازه ولی ّ و نیز صلح مفلّس با اجازه طلبکاران صحیح می باشد.

[مسأله 2162]

مسأله 2162 لازم نیست صیغه صلح به عربی خوانده شود، بلکه با هر لفظی (1) که بفهماند با هم صلح و سازش کرده اند صحیح است . (1) (بهجت )، (سیستانی )، (زنجانی ): با هر لفظ یا فعلی ..

(مکارم ): مسأله صلح را می توان با صیغه عربی یا فارسی یا هر زبان دیگری خواند، بلکه هر اقدام عملی که به وضوح نشان دهد طرفین می خواهند به وسیله آن صلح و سازش کنند کافی است .

[مسأله 2163]

مسأله 2163 اگر کسی گوسفندهای خود را به چوپان بدهد که مثلًا یک سال نگهداری کند و از شیر آن استفاده نماید و مقداری روغن بدهد، چنانچه شیر گوسفند را در مقابل زحمتهای چوپان و آن روغن (1) صلح کند (2) صحیح است ولی اگر (3) گوسفند را یک ساله به چوپان اجاره دهد که از شیر آن استفاده کند و در عوض ، مقداری روغن بدهد (4) اشکال دارد. این مسأله ، در رساله آیات عظام : (مکارم ) و (بهجت ) نیست (1) (اراکی ): و مقداری روغن .. (2) (گلپایگانی )، (صافی ): و قرار نگذارند که روغن حاصل از خود آن شیر باشد ..

(فاضل ): از شیر آن استفاده نماید و با او شرط کند مقداری از روغن حاصل از خود آن شیر را به او بدهد ..