توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 321

ص: 321

[مسأله 2180]

مسأله 2180 اگر خانه یا دکان یا اطاقی را (1) اجاره کند و صاحب ملک با او شرط کند که فقط خود او از آنها استفاده نماید (2) مستأجر نمی تواند آن را به دیگری اجاره دهد و اگر شرط نکند (3) می تواند آن را به دیگری اجاره دهد (4) ولی اگر بخواهد به زیادتر از مقداری که اجاره کرده آن را اجاره دهد، باید در آن ، کاری مانند تعمیر و سفیدکاری انجام داده باشد (5) یا به غیر جنسی که اجاره کرده آن را اجاره دهد (6) مثلًا اگر با پول اجاره کرده ، به گندم یا چیز دیگر اجاره دهد (7) (1) (سیستانی ): اگر خانه یا دکان یا هر چیز دیگری را .. (2) (فاضل ): یا اجاره منصرف به این معنی باشد .. (3) (فاضل ): و منصرف به این معنی هم نباشد ..

(خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی ): مستأجر نمی تواند آن را به دیگری جهت استفاده از آنها اجاره دهد مگر آن که اجاره طوری باشد که استفاده مخصوص خودش باشد، مثل این که زنی منزل یا اطاقی را اجاره کند و بعداً شوهر کرده و اطاق یا منزل را جهت سکنای خودش ( (سیستانی ): به شوهرش ) اجاره دهد و اگر مالک شرط نکند .. (4) (بهجت ): اگر چه به خود اجاره دهنده باشد، و اگر استفاده بردن از آن مال احتیاج به تحویل عین مال دارد، بنا بر أظهر تحویل آن هم جایز است ..

(سیستانی ): البتّه در تحویل دادن ملک به مستأجر دوم باید بنا بر احتیاط از مالک اجازه بگیرد ولی اگر بخواهد بیشتر از آنچه آن را اجاره کرده است هر چند از جنس دیگر اجاره دهد، در صورتی که خانه یا دکان یا کشتی باشد، باید در آن کاری مانند تعمیر و سفیدکاری انجام داده باشد، یا برای نگهداری آن خسارتی متحمل شده باشد. (5) (نوری ): خواه به غیر جنسی که اجاره کرده آن را اجاره دهد یا به همان جنس . (6) (گلپایگانی )، (صافی ): بنا بر احتیاط لازم باید در آن ، کاری مانند تعمیر و سفیدکاری انجام داده باشد، خواه به غیر جنسی که اجاره کرده آن را اجاره دهد یا به همان جنس (7) (خوئی )، (تبریزی ): و بنا بر احتیاط وجوبی ، کشتی حُکم خانه را دارد.

(بهجت ): و در غیر این دو صورت ، بنا بر أظهر اجاره به مقدار زیادتر جایز نیست .

(مکارم ): مسأله خانه یا دکان یا چیز دیگری را که اجاره کرده نمی تواند به دیگری اجاره دهد، مگر این که چنین حقّی به مستأجر داده شده باشد. کسی که خانه یا مغازه یا اطاقی را اجاره کرده و حق ّ دارد به دیگری واگذار کند نمی تواند به زیادتر از آن مبلغ اجاره دهد مگر این که کاری (مانند تعمیر و سفید کردن یا گذاردن قفسه و فرش ) در آن انجام داده باشد تا مقدار اضافی در برابر آن قرار گیرد.

[مسأله 2181]

مسأله 2181 اگر اجیر با انسان شرط کند که فقط برای خود انسان کار کند (1)