توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 331

ص: 331

(مکارم ): مسأله هرگاه بعد از تمام شدن مدّت اجاره یا در اثنا بفهمد اجاره باطل بوده ، مستأجر باید مال الاجاره را به مقدار ارزش معمولی به صاحب ملک بدهد (خواه کمتر از مقدار قرارداد باشد یا بیشتر) پس اگر ارزش معمولی ماهی یک هزار تومان است ولی او به پانصد تومان یا دو هزار تومان اجاره کرده باید همان یک هزار تومان را بدهد.

[مسأله 2199]

مسأله 2199 اگر چیزی را که اجاره کرده از بین برود (1) چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و در استفاده بردن از آن هم زیاده روی ننموده ، ضامن نیست . و نیز اگر (2) مثلًا پارچه ای را که به خیاط داده از بین برود (3) در صورتی که خیاط زیاده روی نکرده (4) و در نگهداری آن هم کوتاهی نکرده باشد، نباید عوض آن را بدهد (5) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (اراکی ) نیست (1) (نوری ): مثلًا ماشین را برای رفتن از قم به تهران کرایه کرده بود از بین برود .. (2) [عبارت «و نیز اگر» در رساله آیت اللّه (فاضل ) نیست ] (3) (فاضل ): یا در آتش سوزی بسوزد .. (4) (گلپایگانی )، (صافی ): در صورتی که خیاط بر خلاف دستور او عمل نکرده .. (5) (بهجت ): لازم نیست عوض آن را بدهد و ادّعای آنها در این باره مسموع است .

(سیستانی ): ضامن نیست . (فاضل ): واجب نیست عوض آن را بدهد.

(مکارم ): مسأله اگر چیزی را که اجاره کرده تلف شود، یا معیوب گردد چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و در استفاده از آن زیاده روی ننموده باشد ضامن نیست مثلًا اگر پارچه ای که به خیاط داده دزد ببرد یا در آتش سوزی از بین برود در صورتی که در حفظ آن کوتاهی نکرده باشد مسئول نیست ولی اگر بر اثر اشتباه یا هر علت دیگر آن را با دست خود ضایع یا معیوب کرده باشد ضامن است ، مگر این که عیب از خود جنس باشد مثلًا جنس پارچه طوری است که با اطو زدن خراب می شود در این صورت ضامن نیست .

[مسأله 2200]

مسأله 2200 هرگاه صنعتگر چیزی را که گرفته ضایع کند (1) ضامن است . این مسأله ، در رساله آیات عظام : (اراکی ) و (مکارم ) نیست (1) (نوری ): مثلًا پارچه ای را گرفته که لباس بدوزد، خراب کند و ناقص بدوزد ..

(سیستانی ): مسأله هرگاه اجیر که می خواهد کاری را بر مال مستأجر انجام دهد مانند خیّاط و صنعتگر، چیزی را که گرفته ضایع کند، ضامن است .

[مسأله 2201]

مسأله 2201 اگر قصاب سر حیوانی را ببرد و آن را حرام کند، چه مزد گرفته باشد، چه مجّانی سر بریده باشد، باید قیمت آن را به صاحبش بدهد (1) (1) (مکارم ): و مزدی هم طلبکار نیست . این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست

[مسأله 2202]

مسأله 2202 اگر حیوانی را اجاره کند و معین نماید که چقدر بار بر آن بگذارد،