توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 332

ص: 332

چنانچه بیشتر از آن مقدار بار کند و آن حیوان بمیرد یا معیوب شود ضامن است . و نیز اگر مقدار بار را معین نکرده باشند و بیشتر از معمول بار کند و حیوان تلف شود، یا معیوب گردد ضامن می باشد (1) این مسأله ، در رساله آیات عظام : (اراکی ) و (مکارم ) نیست (1) (گلپایگانی )، (خوئی )، (تبریزی )، (صافی ): و در هر دو صورت ، اجرت زیادی بار را بر حسب معمول نیز باید بدهد.

(بهجت ): و در هر صورت اجرت استفاده بیش از آن را نیز باید بر حسب معمول بپردازد.

(فاضل ): و اجرت مقدار زیاده را هم بدهکار است .

(سیستانی ): مسأله اگر حیوانی یا وسیله ای را اجاره کند و معیّن نماید که چقدر بار بر آن بگذارد، چنانچه بیشتر از آن مقدار بار کند و آن حیوان یا وسیله ، تلف یا معیوب شود، ضامن است ؛ و همچنین است اگر مقدار بار را معین نکرده باشند ولی بیشتر از معمول بار کند و در هر دو صورت اجرت زیادی را بر حسب معمول نیز باید بدهد.

[مسأله 2203]

مسأله 2203 اگر حیوانی را برای بردن بار شکستنی اجاره دهد چنانچه آن حیوان بلغزد، یا رم کند و بار را بشکند صاحب حیوان ضامن نیست . ولی اگر بواسطه زدن (1) و مانند آن (2) کاری کند که حیوان زمین بخورد و بار را بشکند ضامن است . این مسأله ، در رساله آیات عظام : (اراکی ) و (بهجت ) نیست (1) (سیستانی ): اگر بواسطه زدن به مقدار غیر معمول .. (2) (مکارم ): یا کوتاهی در هدایت حیوان از راه مورد اطمینان حیوان به زمین خورد و بار را بشکند ضامن است ، همچنین در مورد چپ شدن اتومبیلها و تلف شدن بارها اگر تخلفات یا کوتاهی او، سبب تلف گردد ضامن است ، امّا اگر اتومبیل سالم به علتی بعضی از قسمتهایش بشکند و چپ شود و بار تلف گردد ضامن نیست .

[مسأله 2204]

مسأله 2204 اگر کسی بچه ای را ختنه کند و ضرری به آن بچه برسد، یا بمیرد چنانچه بیشتر از معمول بریده باشد (1) ضامن است و اگر بیشتر از معمول نبریده باشد ضامن نیست (2) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (اراکی ) نیست (1) (بهجت ): به طوری که بگویند تعدّی کرده ، ضامن است ، ولی اگر بیشتر از معمول نبریده ضامن نیست ، و این در صورتی است که به ولی ّ بچه گفته باشد که در صورت حدوث ضرر، او ضامن نیست . (2) (گلپایگانی )، (صافی ): اگر فقط به او رجوع شده باشد ضامن نیست و امّا اگر تشخیص ضرر داشتن یا ضرر نداشتن را هم به عهده او گذاشته باشد جراح ضامن است .

(فاضل ): اگر متخصّص بوده و بیشتر از معمول نبریده باشد ضامن نیست ، امّا اگر تشخیص ضرر داشتن یا ضرر نداشتن را هم به عهده او گذاشته باشند جراح ضامن است .