توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 35

ص: 35

خمس ندارد، امّا اگر اضافه بماند خمس دارد.

(مکارم ): مسأله 1525 جوایزی که به پس اندازها تعلق می گیرد اگر قراردادی میان پس انداز کننده و پس انداز گیرنده نباشد حلال است و بنا بر احتیاط واجب با گذشتن سال خمس آن واجب می شود، این در صورتی است که پس انداز کننده خود را طلبکار جایزه نداند، بلکه پس انداز گیرنده شخصاً برای تشویق پس انداز کنندگان جوایزی می دهد.

(2 معدن

[مسأله 1798]

مسأله 1798 اگر از معدن طلا، نقره ، سرب ، مس ، آهن ، نفت ، زغال سنگ ، فیروزه ، عقیق ، زاج ، نمک و معدنهای دیگر (1) چیزی بدست آورد در صورتی که به مقدار نصاب باشد، باید خمس آن را بدهد (2) (1) (فاضل ): نمک و هر چیزی که بر آن عنوان معدن صِدق کند .. (2) (بهجت ): بنا بر أقوی باید خمس آن را بدهد؛ و بر خلاف منفعت کسب ، خمس معدن را نمی تواند تا سر سال به تأخیر بیندازد.

(سیستانی ): مسأله معدن مثل طلا، نقره ، سرب ، مس ، آهن ، نفت ، زغال سنگ ، فیروزه ، عقیق ، زاج ، نمک و معدنهای دیگر از انفال است ، یعنی مال امام علیه السلام می باشد، ولی اگر کسی چیزی از آن را استخراج نماید، در صورتی که شرعاً مانعی نباشد، می تواند آن را برای خود تملک کند، و چنانچه به مقدار نصاب باشد، باید خمس آن را بدهد.

(مکارم ): مسأله واجب است خمس چیزی را که از معادن طلا، نقره ، سرب ، آهن ، مس ، زغال سنگ ، نفت ، گوگرد، فیروزه ، نمک و معدنهای دیگر و انواع فلزات به دست می آورند بدهند.

[مسأله 1799]

مسأله 1799 نصاب معدن بنا بر احتیاط 105 مثقال معمولی نقره (1) یا 15 مثقال معمولی طلاست (2) یعنی اگر قیمت چیزی را که از معدن بیرون آورده ، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده به 105 مثقال نقره (3) یا 15 مثقال طلا (4) برسد، بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد. (1) (نوری ): نقره سکه دار .. (2) (نوری ): طلای سکه دار است .. (3) (نوری ): نقره سکه دار .. (4) (نوری ): طلای سکه دار ..

(اراکی )، (بهجت ): مسأله نصاب معدن 15 مثقال معمولی طلا ( (بهجت ): طلای سکه دار) است ، یعنی اگر قیمت چیزی را که از معدن بیرون آورده ، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده به 15 مثقال طلا ( (بهجت ): طلای سکه دار) برسد، باید خمس آن را بدهد.

(گلپایگانی )، (صافی ): مسأله نصاب معدن 15 مثقال معمولی طلای سکه دار است ، که