توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 350

ص: 350

(2) (گلپایگانی )، (صافی ): و جعاله محجور، نسبت به اموالی که شرعاً از تصرّف در آنها ممنوع است صحیح نیست . (3) (نوری ): یا در حال بالغ شدن سفیه باشد .. (4) (اراکی )، (خوئی )، (فاضل )، (سیستانی )، (تبریزی )، (مکارم ): جعاله آدم سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند، صحیح نیست ( (سیستانی ): و همچنین جعاله مفلّس ، در آن قسم از اموالش که حق ّ تصرّف در آنها را ندارد، صحیح نمی باشد).

(زنجانی ): مسأله جاعل باید ممیّز و عاقل باشد و از روی قصد قرارداد کند و نیز اگر بخواهد در مال خود قرارداد کند باید بالغ و با اختیار باشد و شرعاً بتواند در مال خود تصرّف نماید؛ بنا بر این جعاله نابالغ یا سفیه یا مفلّس ( که توضیح آن در مسأله [2145] گذشت ) صحیح نیست ، مگر ولی ّ نابالغ یا سفیه به انجام جعاله اذن دهند، یا پس از انجام ، آن را اجازه دهند؛ همین طور اگر طلبکاران ، جعاله مفلّس را اذن یا اجازه دهند، جعاله صحیح است .

[مسأله 2220]

مسأله 2220 کاری را که جاعل می گوید برای او انجام دهند، باید حرام نباشد و نیز باید بی فایده نباشد (1) که غرض عقلایی به آن تعلق نگرفته باشد (2) پس اگر بگوید هر کس شراب بخورد، یا در شب (3) به جای تاریکی برود (4) ده تومان به او می دهم ، جعاله صحیح نیست . (1) (بهجت ): و از واجباتی نباشد که شرعاً خود عامل لازم است بجا آورد؛ پس اگر بگوید، هر کس شراب بخورد، یا در شب تاریک به مکانی مخوف برود، یا نماز واجب خود را بخواند صد تومان به او می دهم ، جعاله صحیح نیست . (2) (فاضل ): یا از واجباتی که شرعاً لازم است مجاناً آورده شود نباشد مگر در موردی که یک غرض عقلایی نسبت به جاعل در آن وجود داشته باشد ..

(گلپایگانی )، (زنجانی ): کاری را که جاعل می گوید برای او انجام دهند، باید حرام یا بی فایده نباشد ..

(خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی )، (صافی ): کاری را که جاعل می گوید برای او انجام دهند، باید حرام یا بی فایده یا از واجباتی که شرعاً لازم است مجاناً آورده شود نباشد .. (3) (سیستانی ): در شب بدون مقصد عقلایی .. (زنجانی ): بی جهت در شب .. (4) (خوئی )، (سیستانی )، (تبریزی ): یا نماز واجب خود را بخواند ..

[مسأله 2221]

مسأله 2221 اگر مالی را که قرار می گذارد بدهد، معین کند مثلًا بگوید هر کس اسب مرا پیدا کند، این گندم را (1) به او می دهم ، لازم نیست بگوید آن گندم مال کجاست و قیمت آن چیست ، ولی اگر (2) مال را معین نکند مثلًا بگوید کسی که اسب مرا پیدا کند ده من گندم به او می دهم ، باید (3) خصوصیات آن را کاملًا معین نماید. (1) (زنجانی ): این گندم را ( که به رؤیت عامل رسیده است ) .. (2) (تبریزی ): و اگر .. (3) (فاضل ): بنا بر احتیاط واجب باید .. (تبریزی ): لازم نیست ..