توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 352

ص: 352

مسأله اختصاصی

(مکارم ): مسأله 1934 هرگاه کسی بگوید هر کس گم شده مرا پیدا کند نیمی از آن را به او می دهم ، در صورتی که عامل از خصوصیات و قیمت آن گم شده با خبر نباشد جعاله اشکال دارد.

[مسأله 2224]

مسأله 2224 پیش از آن که عامل شروع به کار کند، جاعل و عامل می توانند جعاله را به هم بزنند (1) (1) (خوئی )، (فاضل )، (تبریزی )، (سیستانی )، (صافی ): جاعل می تواند جعاله را به هم بزند.

(مکارم ): [و] بعد از شروع نیز می توانند جعاله را به هم بزنند، ولی اگر جاعل بهم زند باید مزد مقدار عملی را که انجام داده به او بدهد.

(بهجت ): مسأله جاعل می تواند پیش از آنکه عامل ، شروع به کار کند جُعاله را بهم بزند، و بعد از شروع به کار نیز می تواند، بهم بزند ولی باید مزد مقدار عملی که عامل انجام داده به او بدهد.

[مسأله 2225]

مسأله 2225 بعد از آن که عامل شروع به کار کرد، اگر جاعل بخواهد جعاله را به هم بزند اشکال ندارد (1) ولی باید مزد مقدار عملی را که انجام داده به او بدهد. (1) (اراکی ): پس اگر حقّی را که قرار داده شده بر مجموع مقدمات و نتیجه باشد، باید به همان نسبت مزد مقدار کاری را که انجام داده است به او بدهد.

(خوئی )، (گلپایگانی )، (فاضل )، (تبریزی )، (صافی )، (نوری )، (زنجانی ): اشکال دارد. [پایان مسأله ] (سیستانی ): اشکال دارد، مگر اینکه با عامل به توافق برسند. [پایان مسأله ] (بهجت )، (مکارم ): رجوع کنید به ذیل مسأله

[مسأله 2226]

2224مسأله 2226 عامل می تواند عمل را ناتمام بگذارد، ولی اگر تمام نکردن عمل ، اسباب ضرر جاعل شود (1) باید آن را تمام نماید. مثلًا اگر کسی بگوید هر کس چشم مرا عمل کند فلان مقدار به او می دهم و دکتر جراحی شروع به عمل کند، چنانچه طوری باشد که اگر عمل را تمام نکند، چشم معیوب می شود، باید آن را تمام نماید (2) و در صورتی که ناتمام بگذارد، حقّی به جاعل ندارد (3) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (سیستانی ): اسباب ضرر جاعل یا کسی که عمل برای او انجام می گیرد شود .. (2) (سیستانی ): بقیّه مسأله ذکر نشده . (3) (گلپایگانی )، (فاضل )، (صافی )، (نوری )، (زنجانی ): و ضامن ِ عیبی که حاصل می شود ( (نوری ): و ضرری که بوجود آمده است ) نیز می باشد. (مکارم ): و ضامن ضرر و زیان او نیز هست .

[مسأله 2227]

مسأله 2227 اگر عامل کار را ناتمام بگذارد، چنانچه آن کار مثل پیدا کردن اسب است که تا تمام نشود برای جاعل فایده ندارد، عامل نمی تواند چیزی مطالبه کند. و همچنین است اگر جاعل مزد را برای تمام کردن عمل (1) قرار بگذارد (2) مثلًا بگوید هر کس لباس مرا بدوزد، ده تومان به او می دهم (3) ولی اگر مقصودش این باشد که هر مقدار از عمل که انجام گیرد برای آن مقدار مزد بدهد، جاعل باید مزد مقداری را که انجام شده