توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 36

ص: 36

مساوی با بیست مثقال شرعی است ، یعنی اگر قیمت چیزی را که از معدن بیرون آورده ( (گلپایگانی ): بعد از کم کردن مخارجی که برای به دست آوردن آن مصرف کرده ) به 15 مثقال طلا برسد، باید خمس آن را بدهد. ( (صافی ): و احتیاط آن است که مخارجی را که برای بدست آوردن ، مصرف کرده ، در مقام احتساب نصاب کم نکند و در مقام ادای خمس آنچه را پس از کم کردن این مخارج باقی می ماند، بدهد).

(خوئی )، (تبریزی ): مسأله نصاب معدن 15 مثقال معمولی طلای مسکوک است ، یعنی اگر قیمت چیزی را که از معدن بیرون آورده ، [1] به 15 مثقال طلای مسکوک برسد، باید خمس آنچه را که پس از کم کردن مخارجی که کرده است باقی می ماند، بدهد.

(فاضل ): مسأله نصاب معدن (15) مثقال طلا می باشد؛ اگر مقدار معدن استخراج شده به مقدار مذکور برسد مستحب ّ است خمس آن را بدهد هر چند اگر مخارج آن را کسر کند از حد نصاب کمتر شود. و اگر مقدار معدن ِ استخراج شده بعد از کسر مخارجی که صرف آن شده به حد نصاب مذکور برسد واجب است خمس آن را بدهد.

(مکارم ): مسأله احتیاط واجب آن است که نصاب معینی در [معدن ] نیست ، یعنی آنچه را از معدن استخراج می کنند کم باشد یا زیاد خمس دارد. مخارج و هزینه استخراج معدن و تصفیه آن ( در صورتی که احتیاج به تصفیه دارد) و همچنین اجاره ای را که جهت معدن می پردازد از آن کم می شود و باقیمانده خمس دارد، ولی مخارج سال از درآمد معدن کسر نمی شود.

[مسأله 1800]

مسأله 1800 استفاده ای که از معدن برده (1) اگر قیمت آن به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا نرسد (2)، خمس آن در صورتی لازم است که به تنهایی یا با منفعت های دیگر کسب او (3) از مخارج سالش زیاد بیاید. (1) (بهجت ): سودی که از معدن برده .. (2) (اراکی )، (گلپایگانی )، (صافی ): اگر قیمت آن به 15 مثقال طلا نرسد ..

(خوئی )، (سیستانی ): چنانچه قیمت چیزی که از معدن بیرون آورده ، به 15 مثقال طلای مسکوک نرسد ..

(تبریزی ): استفاده ای که از معدن برده چنانچه قیمت چیزی که از معدن بیرون آورده ، به 15 مثقال طلای مسکوک نرسد ..

(نوری ): اگر قیمت آن به 105 ثثقال نقره سکه دار یا 15 مثقال طلای سکه دار نرسد ..

(بهجت ): اگر قیمت آن به 15 مثقال طلای سکه دار نرسد، بنا بر أقوی .. (3) (سیستانی ): منفعت های دیگر او .. (مکارم ): رجوع کنید به ذیل مسأله

[1] ( من سیستانی

): پس از کم کردن هزینه بیرون آوردن ، به 15 مثقال معمولی طلای مسکوک برسد، مخارج بعدی آن از قبیل هزینه خالص سازی ، از آن کسر می شود و خمس باقی را بدهد.