توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 364

ص: 364

احکام مُساقات

[مسأله 2338]

مسأله 2238 اگر انسان با کسی به این قِسم معامله کند که درختهای میوه ای را که درختها یا منافع آن ، مال خود اوست و یا اختیار آن با اوست (1) تا مدّت معینی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید و آب دهد و به مقداری (2) که قرار می گذارند از میوه آن بردارد، این معامله را مُساقات می گویند. (1) (خوئی )، (گلپایگانی )، (فاضل )، (تبریزی )، (صافی )، (نوری )، (زنجانی ): اگر انسان با کسی به این قِسم معامله کند که درختهای میوه ای را که میوه آن مال خود اوست ، یا اختیار میوه های آن با اوست ..

(سیستانی ): اگر انسان با کسی به این قسم اتفاق ببندد، که مثلًا درختهای میوه ای را که میوه آن مال خود اوست ، یا اختیار میوه های آن با اوست .. (2) (فاضل ): به مقداری مشاع ..

(مکارم ): مسأله هرگاه کسی درختان میوه خود را تا مدّت معیّنی به دیگری واگذار کند که در مقابل سهمی از میوه ، باغ او را آبیاری و رسیدگی نماید این معامله را «مُساقات » گویند.

(بهجت ): مسأله واگذاری مقداری از محصولات درختان میوه از طرف مالک آنها یا کسی که اختیار درختان در دست اوست در مقابل آبیاری ، باغبانی و مراقبت درختان در مدّتی معیّن را مساقات گویند.

[مسأله 2339]

مسأله 2239 معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمی دهد صحیح نیست ، ولی در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند یا درختی که از گُل آن استفاده می کنند اشکال ندارد (1) (1) (اراکی ): اشکال دارد.

(گلپایگانی )، (صافی ): در مثل درخت حنا که از برگ آن یا درختی که از گُل آن استفاده می کنند صحّت آن بعید نیست .

(خوئی )، (تبریزی ): در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند اشکال دارد ( (تبریزی ): ولی اگر معامله به عنوان جعاله باشد، در هر دو قسم صحیح است ).

(زنجانی ): بنا بر احتیاط در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند مساقات انجام ندهند.