توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 372

ص: 372

کسانی که نمی توانند در مال خود تصرّف کنند

[کسانی که نمی توانند در مال خود تصرّف کنند از رساله امام خمینی ره ]

[مسأله 2352]

مسأله 2252 بچه ای که بالغ نشده شرعاً نمی تواند در مال خود تصرّف کند (1) و نشانه بالغ شدن (2) یکی از سه چیز است : (3) اوّل : روییدن موی درشت زیر شکم بالای عورت . دوم : بیرون آمدن منی (4) سوم : تمام شدن پانزده سال قمری در مرد و تمام شدن نه سال قمری در زن . (1) (فاضل ): بلی ، اگر ممیّز باشد، تصرّف در اموال جزئی برای او مانعی ندارد .. (2) (گلپایگانی )، (صافی ): در زن و مرد .. (3) (بهجت ): بنا بر این هر یک از این سه نشانه به تنهایی ، علامت بلوغ و رسیدن به حدّ تکلیف شرعی است ..

(زنجانی ): بچه ای که بالغ نشده ، تصرّف او در مال خود بدون اذن ولی ّ صحیح نیست مگر این که ولی ّ بعداً معامله اش را اجازه دهد؛ و بالغ شدن ، با یکی از سه چیز است .. (4) (بهجت ): در خواب یا بیداری ، با اختیار یا بی اختیار ..

(سیستانی ): مسأله بچه ای که بالغ نشده است شرعاً نمی تواند در ذمّه یا در مال خود تصرّف کند، هر چند در کمال تمیز و رشد باشد و اذن سابق ولی ّ در این باب فایده ای ندارد، و اجازه بعدی او هم مورد اشکال است ، ولی در مواردی تصرّف بچه صحیح است ، از آن جمله خرید و فروش چیزهای کم قیمت ، چنانکه در مسأله [2082] گذشت و همچنین وصیّت او برای ارحام و نزدیکانش چنانکه در مسأله [2697] خواهد آمد؛ و نشانه بلوغ در دختر، تمام شدن نُه سال قمری است و در پسر یکی از سه چیز است اوّل : روئیدن موی درشت در زیر شکم بالای عورت . دوم : بیرون آمدن منی . سوم : تمام شدن پانزده سال قمری بنا بر مشهور.

[مسأله 2253]

اشاره

مسأله 2253 روییدن موی درشت در صورت و پشت لب و در سینه و زیر بغل و درشت شدن صدا و مانند اینها نشانه بالغ شدن نیست (1) مگر انسان به واسطه اینها به بالغ شدن یقین کند (2) (1) (بهجت ): بعید نیست که نشانه بلوغ باشد. [پایان مسأله ] (2) (زنجانی ): مگر انسان به واسطه اینها اطمینان کند که یکی از سه چیزی که در مسأله قبل گفته شد، پدید آمده است .