توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 38

ص: 38

(خوئی )، (تبریزی ): مسأله اگر نداند قیمت چیزی را که از معدن بیرون آورده به 15 مثقال طلای مسکوک می رسد یا نه [1] خمس ندارد و لازم نیست به وزن کردن یا از راه دیگر قیمت آن را معلوم کند.

(فاضل ): مسأله اگر شک کند که آنچه را خارج نموده است به حد نصاب رسیده است یا خیر، احتیاط واجب آن است که امتحان نماید یعنی از راه وزن کردن یا راههای دیگر قیمت آن را معلوم کند.

[مسأله 1804]

مسأله 1804 اگر چند نفر چیزی از معدن بیرون آورند (1)، چنانچه بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده اند، اگر سهم هر کدام آنها به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد (2)، باید خمس آن را بدهند. (1) (فاضل ): چنانچه سهم هر کدام آنها به 15 مثقال طلا برسد باید خمس آن را بدهد. (2) (اراکی ): به 15 مثقال طلا برسد ..

(نوری ): به 105 مثقال نقره سکه دار یا 15 مثقال طلای سکه دار برسد ..

(گلپایگانی )، (صافی ): مسأله اگر چند نفر چیزی از معدن بیرون آورند، چنانچه ( (گلپایگانی ): بعد از کم کردن مخارجی که برای بدست آوردن آن مصرف کرده اند) قیمت آن به 15 مثقال طلا برسد اگر چه سهم هر کدام آنها این مقدار نباشد ( (گلپایگانی ): بنا بر احتیاط مستحب ّ (صافی ): بنا بر احتیاط واجب ) باید خمس آن را بدهند.

(خوئی ): مسأله اگر چند نفر چیزی بیرون آورند، چنانچه قیمت آن به 15 مثقال طلای مسکوک برسد، [2] اگر چه سهم هر کدام آنها این مقدار نباشد باید خمس آن را بدهند.

(بهجت ): مسأله اگر چند نفر با شراکت ، معدن را استخراج کنند، چنانچه بعد از کسر هزینه استخراج ، نصیب هر کدام به حدّ نصاب برسد باید خمس آن را بدهند، و بنا بر احتیاط واجب ، اگر نصیب مجموع همه به حدّ نصاب برسد، باید هر کدام خمس نصیب خود را بدهد.

(مکارم ): مسأله اگر چند نفر چیزی را از معدن استخراج کنند باید بعد از کم کردن مخارج خمس آن را بدهند، خواه کم باشد یا زیاد (بنا بر احتیاط واجب ).

(تبریزی ): مسأله اگر چند نفر چیزی از معدن بیرون آورند چنانچه قیمت سهم هر کدام به 15 مثقال طلای مسکوک برسد باید خمس آن را بدهند و در غیر این صورت سهم هر کدام از منافع کسب حساب می شود.

[مسأله 1805]

اشاره

مسأله 1805 اگر معدنی را که در ملک دیگری است بیرون آورد (1) آنچه از آن به دست می آید، مال صاحب ملک است و (2) چون صاحب ملک برای بیرون آوردن آن

[1] ( من سیستانی

): احتیاط لازم آن است که چنانچه ممکن است به وزن کردن یا از راه دیگر، قیمت آن را معلوم کند و اگر ممکن نبود، خمس بر او واجب نیست .

[2] ( من سیستانی

): ولی سهم هر کدام آنها این مقدار نباشد، خمس ندارد.