توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 389

ص: 389

تمام شدن آن مدّت ، طلب خود را مطالبه نکند ..

(بهجت ): بنا بر احتیاط واجب ، طلبکار قبل از تمام شدن آن مدّت نمی تواند طلب خود را مطالبه نماید، ولی بدهکار می تواند هر وقت خواست قرض را بپردازد .. (3) (سیستانی ): اگر تعیین مدّت به در خواست طلبکار بوده یا اصلًا برای پرداخت بدهی مدّتی تعیین نشده است ..

(مکارم ): مسأله در صورتی که قرض مدّت دار باشد و بدهکار بخواهد قبل از رسیدن مدّت بدهی خود را بپردازد، طلبکار مجبور به قبول آن نیست ، ولی اگر تعیین مدّت فقط برای همراهی با بدهکار باشد چنانچه پیش از وقت بدهی را بدهد طلبکار باید قبول کند.

(زنجانی ): مسأله اگر در قرارداد قرض برای پرداخت آن مدّتی قرار دهند، طلبکار پیش از تمام شدن آن مدّت حق ّ مطالبه قرض را ندارد، ولی اگر مدّت نداشته باشد، پس از گذشتن زمانی که عرفاً در قرض اجازه تأخیر داده می شود، طلبکار هر وقت بخواهد حق ّ مطالبه قرض را دارد.

[مسأله 2276]

مسأله 2276 اگر طلبکار طلب خود را (1) مطالبه کند (2) چنانچه بدهکار بتواند بدهی خود را بدهد، باید فوراً آن را بپردازد و اگر تأخیر بیندازد گناه کار است . (1) (فاضل ): در موقعی که حق ّ دارد .. (زنجانی ): اگر طلبکار حق ّ خود را .. (2) (سیستانی ): و وقت نداشته باشد یا وقت آن رسیده باشد ..

(مکارم ): مسأله هر گاه طلبکار طلب خود را در موقعی که حق ّ دارد مطالبه کند بدهکار باید فوراً آن را بپردازد، و تأخیر آن گناه است .

[مسأله 2277]

مسأله 2277 اگر بدهکار غیر از خانه ای که در آن نشسته (1) و اثاثیه منزل و چیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارد (2)، چیزی نداشته باشد (3) طلبکار نمی تواند طلب خود را از او مطالبه نماید، بلکه باید صبر کند تا بتواند بدهی خود را بدهد. این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (فاضل ): غیر از خانه ای که مناسب شأن اوست و در آن نشسته .. (2) (اراکی ): به طوری که با فروش آنها در عُسر و حَرَج واقع می شود ..

(سیستانی ): اثاثیه منزل و چیزهای دیگری که به آنها با ملاحظه شأن و موقعیت اجتماعی او احتیاج دارد و بدون آنها در زحمت می افتد .. (3) (مکارم ): طلبکار باید صبر کند و نمی تواند او را مجبور کند که چیزهای مورد احتیاجش را بفروشد، امّا بدهکار باید برای پرداخت بدهی خود تلاش کند و از طریق کسب و کار یا راههای مشروع دیگر چیزی بدست آورده و بدهی خود را بپردازد.

(زنجانی ): مسأله بدهکار را برای پرداخت قرض نمی توان مجبور کرد که چیزهای مورد نیاز خود همچون منزل و اثاثیه آن را بفروشد یا آنها را به طلبکار بدهد، بلکه باید طلبکار صبر