توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 4

ص: 4

احکام خمس

[احکام خمس از رساله امام خمینی ره ]

[چیزهائی که خمس در آنها واجب است .]

اشاره

مسأله 1751 در هفت چیز خمس واجب می شود: اوّل : منفعت کسب (1). دوم : معدن . سوم : گنج . چهارم : مال حلال مخلوط به حرام . پنجم : جواهری که بواسطه غواصی یعنی فرو رفتن در دریا به دست می آید. ششم : غنیمت جنگ . هفتم : زمینی که کافر ذمّی از مسلمان بخرد (2). و احکام اینها مفصلًا گفته خواهد شد. (1) (مکارم ): اوّل : منافع کسب و کار .. (زنجانی ): اوّل : منفعت کسب و فایده های دیگر .. (2) (سیستانی ): بنا بر مشهور .. (مکارم ): بنا بر احتیاط واجب ..

(زنجانی ): و احکام اینها و تفاوتهای آنها در کیفیت وجوب خمس و مصرف آنها در آینده گفته خواهد شد.

1 منفعت کسب

[مسأله 1752]

مسأله 1752 هرگاه انسان از تجارت یا صنعت ، یا کسبهای دیگر مالی به دست آورد، اگر چه مثلًا نماز و روزه میّتی را بجا آورد و از اجرت آن ، مالی تهیّه کند، چنانچه از مخارج سال خود او و عیالاتش زیاد بیاید، باید خمس ، یعنی پنج یک آن را به دستوری که بعداً گفته می شود بدهد. (1) (1) (مکارم ): مسأله هر گاه انسان از طریق زراعت یا صنعت یا تجارت یا از طریق کارگری و کارمندی در مؤسسات مختلف درآمدی به دست آورد، چنانچه از مخارج سال او و همسر و فرزندان و سایر کسانی که نفقه آنها را می دهد زیاد آید، باید خمس (پنج یک ) آن را به شرحی که بعداً گفته می شود بپردازد.

[مسأله 1753]

اشاره

مسأله 1753 اگر از غیر کسب مالی به دست آورد (1)، مثلًا چیزی به او ببخشند (2) واجب نیست خمس آن را بدهد (3)، اگر چه احتیاط مستحب ّ آن است که اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را هم بدهد. (1) (سیستانی ): بجز مواردی که در مسائل بعد استثنا می شود .. (2) (گلپایگانی )، (صافی ): مثلًا چیزی به وصیّت به او بدهند یا ببخشند یا هدیه کنند یا جایزه دهند ..

(بهجت ): مثلًا چیزی به او ببخشند یا جایزه بدهند، یا اینکه از راه وصیّت یا نذر شخصی یا عمومی یا وقف ، چیزی به او برسد ..