توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 403

ص: 403

احکام حواله دادن

[احکام حواله دادن از رساله امام خمینی ]

[مسأله 2289]

مسأله 2289 اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار (1) قبول نماید (2) بعد از آن که حواله درست شد (3) کسی که به او حواله شده ، بدهکار می شود و دیگر طلبکار نمی تواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید. (1) (گلپایگانی )، (صافی ): و آن دیگری .. این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (2) (گلپایگانی )، (صافی ): کسی که به او حواله شده بدهکار می شود؛ و دیگر طلبکار نمی تواند از بدهکار اولی مطالبه نماید.

(مکارم ): بدهی بر ذمّه آن شخص می شود و بدهکار از بدهی خلاص می شود. (3) (خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی )، (زنجانی ): بعد از آن که حواله با شرایطی که بعداً گفته می شود درست شد، ( (زنجانی ): که از جمله شرایط آن این است که طلبکار قصد داشته باشد که با حواله شدن ، حواله دهنده از قرض او بری ء الذّمّه گردد) ..

(فاضل ): مسأله بدهکار می تواند با طلبکار خود توافق کند که طلبکار طلب خود را از فرد دیگری بگیرد و این عقد را حواله می گویند و باید طلبکار و بدهکار هر دو به این امر راضی باشند و بعد از تحقّق حواله ، کسی که به او حواله شده بدهکار می شود و طلبکار فقط می تواند طلب خود را از او بگیرد و حق ّ ندارد از بدهکار اوّلی مطالبه کند.

[مسأله 2290]

مسأله 2290 بدهکار و طلبکار و کسی که سر او حواله شده (1) باید مکلّف و عاقل باشند (2) و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز باید سفیه نباشند، یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند (3) (ولی اگر بعد از بالغ شدن ، سفیه شده باشند تا حاکم شرع آنان را از تصرّف در اموالشان جلوگیری نکرده معامله ایشان اشکال ندارد (4)) و نیز اگر حاکم شرع (5) کسی را بواسطه ورشکستگی از تصرّف در اموالش جلوگیری کرده باشد نمی شود او را حواله بدهند که طلبش را از دیگری بگیرد و خودش هم نمی تواند به کسی حواله بدهد (6) ولی اگر سر کسی حواله بدهد که به او بدهکار نیست اشکال ندارد (7) (1) (فاضل ): در صورتی که قبول او هم معتبر باشد .. این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (2) (خوئی )، (تبریزی ): بدهکار و طلبکار باید مکلف و عاقل باشند ..

(گلپایگانی ): بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده ( (صافی ): در صورتی که مدیون