توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 405

ص: 405

دیگر حواله دهد، مثلًا به کسی که جو بدهکار است گندم حواله دهد، تا او قبول نکند حواله صحیح نیست (5) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (فاضل ): احتیاط واجب آن است که حواله با رضایت و قبول او باشد .. (2) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام : (خوئی )، (زنجانی ) و (تبریزی ) نیست ] (3) (زنجانی ): حواله دادن بر کسی .. (4) (مکارم ): هرگاه سر کسی حواله بدهند که بدهکار است لازم است قبول کند، ولی اگر سر کسی حواله دهند که بدهکار نمی باشد لازم نیست قبول کند و در صورتی حواله صحیح است که او قبول کند .. (5) (زنجانی ): بلکه بنا بر أحوط در غیر این دو صورت هم باید کسی که به او حواله شده ، قبول کند.

(گلپایگانی ): مسأله حواله در صورتی صحیح است که کسی که سر او حواله می شود قبول نماید اگر چه بدهکار باشد و همان جنس بدهی او را به او حواله دهند.

(صافی ): مسأله حواله در صورتی صحیح است که کسی که بر او حواله می شود، اگر بدهکار نیست قبول نماید و همچنین اگر بدهکار باشد و غیر آن جنسی را که بدهکار است به او حواله دهند مثلًا اگر جو بدهکار است ، گندم حواله کنند، در صورتی صحیح است که قبول نماید بلکه احتیاط مستحب ّ این است که اگر همان جنسی را که بدهکار است هم به او حواله نمایند، قبول کند.

(سیستانی ): مسأله در تمام موارد حواله ، باید کسی که به او حواله می شود قبول داشته باشد، چه بدهکار باشد و چه نباشد.

[مسأله 2292]

مسأله 2292 موقعی که انسان حواله می دهد باید بدهکار باشد پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمی تواند (1) او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض می دهد از آن کس بگیرد (2) این مسأله در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (خوئی )، (تبریزی ): بنا بر احتیاط واجب .. (2) (فاضل ): تا وقتی از او قرض نکرده و بدهکار او نشده ، اگر او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض می دهد از آن کس بگیرد، حواله صحیح نیست .

(مکارم ): مسأله حواله در صورتی صحیح است که انسان بدهکار باشد، پس اگر به کسی بگوید قرضهایی را که از تو بعداً می گیرم از همین حالا حواله می کنم صحیح نیست .

[مسأله 2293]

مسأله 2293 مال مورد حواله باید برای حواله دهنده و طلبکار معین باشد، یعنی مردّد نباشد (1) پس اگر مثلًا ده من گندم و ده تومان پول به یک نفر بدهکار باشد و به او بگوید یکی از دو طلب خود را از فلانی بگیر و آن را معین نکند، حواله درست نیست . این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (گلپایگانی )، (خوئی )، (تبریزی )، (صافی )، (نوری )، (زنجانی ): حواله دهنده و طلبکار باید مقدار حواله و جنس آن را بدانند ..