توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 41

ص: 41

(فاضل )، (نوری ): به 105 مثقال نقره سکه دار یا 15) مثقال طلای سکه دار برسد، بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.

(گلپایگانی )، (صافی ): مسأله نصاب گنج در غیر طلا و نقره بنا بر احتیاط 105 مثقال نقره سکه دار یا 15 مثقال طلای سکه دار است یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج بدست می آورد، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده به یکی از این دو نصاب برسد، بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد و امّا نصاب گنج طلا، 15 مثقال طلای سکه دار و گنج نقره 105 مثقال نقره سکه دار است .

(خوئی )، (تبریزی ): مسأله نصاب گنج اگر نقره باشد 105 مثقال نقره مسکوک و اگر طلا باشد 15 مثقال طلای مسکوک است و اگر از غیر طلا و نقره باشد نصاب را با یکی از طلا یا نقره ملاحظه نمایند.

(سیستانی ): مسأله نصاب گنج 105 مثقال نقره مسکوک و یا 15 مثقال طلای مسکوک است ، یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج به دست می آورد مساوی با قیمت یکی از این دو باشد، خمس در آن واجب است .

[مسأله 1809]

مسأله 1809 اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند و بداند مال کسانی که قبلًا مالک آن زمین بوده اند نیست ، مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد ولی اگر احتمال دهد که مال یکی از آنان است (1) باید (2) به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نیست ، باید (3) به کسی که پیش از او مالک زمین بوده اطلاع دهد و به همین ترتیب (4) به تمام کسانی که پیش از او مالک زمین بوده اند خبر دهد و اگر معلوم شود مال هیچ یک آنان نیست (5) مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد. (1) (مکارم ): بنا بر احتیاط واجب باید به مالک قبلی اطلاع دهد؛ چنانچه معلوم شود مال او نیست به کسی که پیش از او، مالک آن زمین بوده اطلاع می دهد و به همین ترتیب به تمام کسانی که پیش از او مالک زمین بوده اند و آنها را می شناسد خبر می دهد، اگر معلوم شود مال هیچ یک از آنان نیست مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد. (2) (خوئی )، (تبریزی ): بنا بر احتیاط واجب باید .. (3) [کلمه «باید» در رساله آیات عظام : (خوئی ) و (تبریزی ) نیست ] (4) (گلپایگانی )، (صافی ): بنا بر احتیاط لازم ..

(فاضل ): بنا بر احتیاط واجب .. (5) (تبریزی ): اگر معلوم نشود مال آنان است ..

(بهجت ): مسأله اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند و احتمال بدهد که مال فروشنده است ، باید به او اطّلاع دهد و اگر آن فروشنده ادّعا کرد که مال اوست و راست گفتن او