توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 440

ص: 440

[مسأله 2349]

مسأله 2349 اگر در نگهداری چیزی که عاریه کرده کوتاهی نکند و در استفاده از آن هم زیاده روی ننماید (1) و اتفاقاً آن چیز تلف شود ضامن نیست ، ولی چنانچه شرط کنند که اگر تلف شود عاریه کننده ضامن باشد، یا چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد، باید (2) عوض آن را بدهد. (1) (سیستانی ): در آن تصرّف غیر مجاز هم ننماید .. (2) (بهجت ): بنا بر أظهر باید ..

(مکارم ): مسأله هرگاه چیزی را که به عاریت گرفته تلف شود ضامن نیست ، مگر این که در حفظ آن کوتاهی کرده باشد، همچنین اگر عاریه دهنده شرط ضمان کرده باشد، یا چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره یا زینت آلات ساخته شده از آنها باشد، در این دو صورت نیز اگر تلف شود باید عوض آن را بدهد.

[مسأله 2350]

مسأله 2350 اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد (1) چنانچه تلف شود ضامن نیست . (1) (گلپایگانی )، (صافی ): صحّت آن شرط اشکال دارد، ولی شرط سقوط یا اسقاط ما فی الذّمّه مانعی ندارد.

(مکارم ): رجوع کنید به ذیل مسأله 2349 (فاضل ): مسأله اگر طلا و نقره را عاریه نماید و اتّفاقاً بدون افراط و تفریط از بین برود، ضامن است هر چند شرط هم نکرده باشند. بلی ، اگر ضمن عاریه کردن طلا و نقره شرط کند که اگر از بین رفت ضامن نباشد و اتفاقاً تلف شود، ضامن نیست .

[مسأله 2351]

مسأله 2351 اگر عاریه دهنده بمیرد، عاریه گیرنده باید چیزی را که عاریه کرده به ورثه او بدهد. (مکارم ): مسأله هر گاه عاریه دهنده بمیرد، باید چیزی را که عاریه شده به ورثه او بدهند و اگر عاریه دهنده دیوانه شود، باید آن را به ولی ّ او داد.

(سیستانی ): مسأله اگر عاریه دهنده بمیرد، عاریه گیرنده باید به همان ترتیبی که در مسأله [2339] در صورت فوت صاحب مال در مورد ودیعه گذشت ، عمل نماید.

(زنجانی ): مسأله اگر عاریه دهنده بمیرد، چنانچه درباره عاریه وصیتی کرده و برای آن وصی ّ تعیین کرده باشد، عاریه گیرنده باید چیزی را که عاریه کرده به وصی ّ او بدهد و اگر وصیتی نکرده یا برای آن وصی ّ تعیین نکرده باشد، باید آن را به ورثه یا ولی ّ یا وکیل آنها بدهد.

[مسأله 2352]

مسأله 2352 اگر عاریه دهنده طوری شود که شرعاً نتواند در مال خود تصرّف کند مثلًا دیوانه شود (1) عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولی ّ او بدهد.