توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 447

ص: 447

احکام عقد

[مسأله 2363]

مسأله 2363 در زناشویی چه دائم و چه غیر دائم باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد (1) کافی نیست (2) و صیغه عقد را یا خود زن و مرد می خوانند، یا دیگری را وکیل می کنند که از طرف آنان بخواند (3) (1) (سیستانی ): و همچنین نوشتن بنا بر احتیاط واجب .. (2) (زنجانی ): تنها راضی بودن زن و مرد، یا معاطات و کتابت کافی نیست ، مگر درباره شخص لال که اگر می تواند بنویسد، با نوشته و اگر نمی تواند، با اشاره ، انشاء عقد ازدواج می نماید و احتیاط مستحب ّ آن است که اگر بتواند، کسی را که قادر به خواندن عقد است وکیل کند .. (3) (زنجانی ): یا ولی ّ کسی صیغه عقد را برای او می خواند یا دیگری را وکیل می کند.

[مسأله 2364]

مسأله 2364 وکیل لازم نیست مرد باشد، زن هم می تواند برای خواندن صیغه عقد از طرف دیگری وکیل شود (1) (1) (زنجانی ): بلکه بچه ممیّز نیز می تواند برای خواندن صیغه وکیل شود.

(مکارم ): مسأله وکالت مرد از طرف زن ، یا زن از طرف مرد، برای خواندن صیغه مانعی ندارد.

[مسأله 2365]

مسأله 2365 زن و مرد تا یقین (1) نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است ، نمی توانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند (2) و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمی کند (3) ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خوانده ام کافی است . (1) (سیستانی ): تا اطمینان .. این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (2) (مکارم ): ولی اگر وکیلی مورد اعتماد باشد و بگوید خوانده ام کافی است .

(فاضل ): نمی توانند با یکدیگر رفتار محرمانه نمایند .. (3) (سیستانی ): بلکه اگر وکیل بگوید صیغه را خوانده ام ولی اطمینان به گفته او نباشد، احتیاط واجب آن است که بر آن ترتیب اثر ندهند.

(زنجانی ): مسأله زن و مرد تا اطمینان نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است یا بدلیل معتبری همچون گفتار دو شاهد عادل ثابت نشده باشد که صیغه خوانده شده نمی توانند به احکام زناشوئی عمل کنند، مثلًا به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند و گمان به اینکه وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمی کند، و اگر وکیل بگوید صیغه را خوانده ام بنا بر احتیاط واجب تا از گفته وی به خواندن صیغه اطمینان نشود گفته وکیل کفایت نمی کند و اگر اطمینان شخصی یا نوعی حاصل شود که وکیل عقد را خوانده و شک داشته باشیم که درست خوانده یا خیر؛ عقد خوانده شده ، شرعاً صحیح به شمار می آید.

[مسأله 2366]

مسأله 2366 اگر زنی کسی را وکیل کند که مثلًا ده روزه او را به عقد مردی درآورد و ابتدای ده روز را معین نکند (1) ( در صورتی که از گفته زن معلوم شود که به وکیل اختیار