توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 46

ص: 46

[مسأله 1816]

مسأله 1816 اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمس بوده (1) (چنانچه مقدار زیادی معلوم باشد (2)، بنا بر احتیاط واجب (3) مقداری را که می داند از خمس بیشتر بوده ، از طرف صاحب آن صدقه بدهد (4) (1) (بهجت ): باید در مقداری که می داند از خمس بیشتر است ، به وظیفه فعلی خود عمل نماید و در مقداری که نمی داند و احتمال می دهد، مطابق مسأله قبلی عمل نماید. (2) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام : (گلپایگانی )، (اراکی )، (خوئی )، (صافی )، (تبریزی )، (فاضل )، (نوری )، (مکارم ) و (سیستانی ) نیست ] (3) (خوئی )، (سیستانی ): باید ..

(نوری ): لازم است ..

(تبریزی ): بنا بر احتیاط باید ..

(فاضل ): بنا بر احتیاط مستحب ّ .. (4) (مکارم ): به مصرفی برساند که هم مصرف خمس باشد و هم صدقه .

[مسأله 1817]

مسأله 1817 اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد، یا مالی که صاحبش را نمی شناسد به نیّت او صدقه بدهد، (1) بعد از آن که صاحبش پیدا شد، بنا بر احتیاط واجب باید به مقدار مالش به او بدهد (2) (1) (بهجت ): و بعداً صاحبش پیدا شود، اگر عین مال باقی باشد و یا هنگام پرداخت خمس به اهلش ، جهت آن را اعلام کرده باشد، به کسی که مال در دست اوست رجوع می شود و این شخص صدقه دهنده یا خمس دهنده ضامن نیست ، در غیر این صورت بنا بر احتیاط واجب ، باید به مقدار مالش به او بدهد یا این که مصالحه نماید، و در مواردی که از طرف صاحب مال صدقه داده است ، مالک می تواند ثواب صدقه را برای خود اختیار کند یا این که مالش را از این شخص بگیرد. (2) (اراکی ): بعد از آن که صاحبش پیدا شد، ضامن بودن وی محل ّ تأمّل است .

(خوئی )، (تبریزی ): بعد از آن که صاحبش پیدا شد، لازم نیست چیزی به او بدهد.

(سیستانی ): بعد از آن که صاحبش پیدا شد، چنانچه راضی نشود، بنا بر احتیاط لازم باید به مقدار مالش به او بدهد.

(گلپایگانی ): مسأله اگر خمس مال حلال مخلوطبه حرام را بدهد و بعد از آن صاحبش معلوم شود، چیزی بر او نیست [1] ولی اگر مالی را که صاحبش را نمی شناسد به نیّت او صدقه بدهد و بعد از آن صاحبش پیدا شد واجب است به مقدار مالش به او بدهد. [2]

[1] ( من صافی

): همچنین اگر مالی را که صاحبش را نمی شناسد به نیّت او صدقه بدهد و بعد از آن صاحبش پیدا شود، چیزی بر او نیست .

[2] ( من فاضل

): به احتیاط واجب باید مال او را به او بدهد یا او را راضی کند ..

( من فاضل

): مگر اینکه او به این صدقه راضی شود.