توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 5

ص: 5

(3) (اراکی )، (خوئی )، (گلپایگانی )، (تبریزی )، (سیستانی )، (صافی ): اگر از مخارج سالش زیاد بیاید ( (تبریزی ): و آن هدیه چیز کم یا کوچکی حساب نشود) باید خمس آن را بدهد.

(فاضل ): چنانچه از مخارج سالش زیاد بیاید احتیاط واجب آن است که خمس آن را بدهد.

(بهجت ): اگر از مخارج سالش زیاد بیاید بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.

(زنجانی ): چنانچه از مخارج سالش زیاد بیاید اگر مالی که به دست آورده ارزشمند باشد لازم است خمس آن را بدهد، بلکه بنا بر احتیاط اگر مال ارزشمندی هم نباشد خمس آن را بدهد.

(مکارم ): مسأله اگر کسی چیزی را به او ببخشد و از مخارج سالش زیاد آید احتیاط واجب آن است که خمس آن را بپردازد.

مسائل اختصاصی

(بهجت ): مسأله 1376 جهیزیه ای که پدر به دخترش می دهد و دختر آن را به منزل خود می برد، آنچه از جهیزیه که تا آخر سال استفاده نکرده ، خمس دارد، مگر آن که استفاده نکردن او اتّفاقی بوده و آن چیز، نیاز منزل اوست و یا چیزی است که نداشتن آن خلاف شأن اوست که در این صورت خمس ندارد.

(مکارم ): مسأله 1476 هیچ گونه تفاوتی میان کسبها و درآمدهای کسب نیست ، ولی اگر انسان چیزی را به عنوان وام از دیگری بگیرد خمس ندارد.

[مسأله 1754]

مسأله 1754 مهری را که زن می گیرد (1) خمس ندارد. و همچنین است ارثی که به انسان می رسد (2). ولی اگر مثلًا با کسی خویشاوندی دوری داشته باشد و نداند چنین خویشی دارد (3)، احتیاط مستحب ّ (4) آن است خمس ارثی را که از او می برد، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید بدهد. (1) (خوئی )، (تبریزی )، (صافی ): و مالی را که مرد عوض طلاق خلع اخذ می نماید .. (2) (اراکی ): گرچه احتیاط مستحب ّ است خمس آن را بپردازد .. (3) (خوئی )، (تبریزی )، (فاضل ): اگر مثلًا با کسی خویشاوندی داشته و گمان ارث بردن از او نداشته .. (4) (اراکی )، (خوئی )، (تبریزی )، (فاضل )، (صافی ): احتیاط واجب ..

(مکارم ): مسأله اگر از کسی ارثی به او رسد که خویشاوندی دوری با او دارد و اطلاعی از چنین خویشاوندی و انتظاری در باره چنین ارثی نداشته ، در اینجا نیز احتیاط واجب آن است که خمس آن را بپردازد.

(بهجت ): مسأله مهری را که زن می گیرد و ارثی که به انسان از خویشاوندی می رسد که نمی داند با او خویشاوند است ، بنا بر احتیاط واجب اگر از مخارج سالش اضافه آمد، باید خمس بدهد، ولی ارثهای دیگر که از خویشاوندی می رسد که می داند با او خویشاوند است ، اگر چه از مخارج سالش زیاد بیاید خمس ندارد، ولی اگر علم دارد که مورّث خمس مال را نداده ، واجب است خمس آن را بدهد.

(زنجانی ): مسأله مهری که زن در ازدواج دائم می گیرد خمس ندارد ولی بنا بر احتیاط واجب